خبر وئردین

صبا! لطف ائتدین اهل درده درماندان خبر وئردین

تن محزونا جاندان، جانا جاناندان خبر وئردین!

خزان غمده گؤردون اضطرابین بولبول زارین

بهار ایّامی تک گلبرگ خنداندان خبر وئردین

سؤزونو وحی مُنزل گر دئسم من، هیچ کفر اولماز

جهانی توتموش ایکن کفر، ایماندان خبر وئردین!

دئدی‌لر یار عشّاقین گلیر جمع ائتمگه کؤنلون

مگر کیم یاره عشّاق پریشاندان خبر وئردین؟

سلیمان مسندیندن دیو گُمره رغبتین کسدین

دنیزده خاتم حکم سلیماندان خبر وئردین

فضولی! روزگاریم تیره گؤردون شام هجراندان

نسیم صبح تک، خورشید رخشاندان خبر وئردین

شاعر: ملامحمد فضولی

منده مجنوندان فزون...

منده مجنوندان فزون عاشیق‌لیک استعدادی وار

عاشق صادق منم، مجنونون آنجاق آدی وار!

نولا قان تؤکمکده ماهر اولسا چشمیم مردمی

نطفه‌ی قابل دورور غمزه‌ن کیمی اوستادی وار!

قیل تفاخر کیم سنین‌ده وار منیم تک عاشقین

لیلی‌نین مجنونو، شیرینین اگر فرهادی وار

اهل تمکینم، منی بنزتمه ای گول بولبوله

درده یوخ صبری اونون هر لحظه مین فریادی وار

اؤیله بد حالم کی احوالیم گؤرنده شاد اولور

هر کیمین کیم دور جوروندن دلِ ناشادی وار

گزمه ای کؤنلوم قوشو غافل فضای عشقده

کیم بو صحرانین گذرگاهیندا چوخ صیادی وار

ای فضولی! عشق منعین قیلما ناصحدن قبول

عقل تدبیری دیر اول، سانما کی بیر بُنیادی وار

شاعر: ملامحمد فضولی

شفقت باجیسی

گل آنا یوردیمین قیزی، گلینی

ایندی هنر وقتی، غیرت دمی‌دیر

سن‌ده اسیرگمه کمک الینی

هر سوزون، صحبتین جان ملحمی‌دیر

آدین شرفلی‌دیر سنین، ای قادین!

داهی‌لر آناسی چاغرییر آدین

الینله قوردیغین بارلی باغچالار

طوفانلار قوپسادا سارالیب سولماز

بیزیم بو یئرلرده بیر مثل ده وار

«اصلانین ارککی، دیشی‌سی اولماز!»

جبهه‌لر چاغیریر، گل دوشه‌ک یولا،

ظفر بیزیمکی‌دیر، اوغورلار اولا!...

ازل‌دن تمیزدیر، صاف‌دیر اوره‌گین

بیرده شاعرانه طبیعتین وار

حیات عاشقی‌دیر عشقین، دیلگین

دیلده داستان اولان محبّت‌ین وار

وار اولسون جهاندا عشقین، املین

وار اولسون دائماً یارادان الین!

گل چیخاق جبهه‌یه، امر ائدیر وطن

سن‌ده بو میداندا کوکره‌ییب چاغلا!

دشمنین گولله‌سی دگسه سینمدن

مهربان الینله یارامی باغلا!

حیات وئره‌جکدیر بیزه درمانین

الینله پوزیلسین حکمی زمانین

گل ایندی جبهه‌ده یولداش اولاق بیز

بیرجوت اصلان کیمی وورشاق قوشا

ظفرله قورتارسین مبارزه‌میز

سونرا ئوز ائوینده بختیار یاشا

وطنین گوزلری ایندی بیزده‌دیر

آزادلیق چراغی الیمیزده‌دیر

گل آی جمالینین صاف شعله‌سندن

بیرده ایشیقلانسین سینمده اوره‌ک

گل، وطن عشقینین یوروش سسیندن

سئل کیمی کوکره‌ییب هجوما کئچه‌ک

آشیب شیش داغلاری، مئشه‌لیگ‌لری

گونده بیر ظفرله گئده‌ک ایره‌لی

گل قیزیل اردویا! ساریل بو گونه!

پارلا یاز گونونین سحری کیمی

توتوم اوزنگینی، قالخ آت اوستونه

سن قاچاق نبی‌نین هجری کیمی

هجوما کچدیکجه نعره چکیب‌سن

گونش نور توکه‌جک اوستونه گوگدن

الینله قوردوغون بارلی باغچالار

طوفانلار قوپسادا، سارالیب سولماز

بیزیم بو یئرلرده بیر مثل‌ده وار!

«اصلانین ارککی، دیشی‌سی اولماز!»

جبهه‌لر چاغیریر، گل دوشه‌ک یولا

ظفر بیزیمکی‌دیر، اوغورلار اولا!...

شاعر: صمد وورغون 1941

آلا گؤزلر

یئنه قیلینجینی چکدی اوستومه،

قوربانی اولدوغوم او آلا گؤزلر

یئنه جلاد اولوب دوردی قصدیمه،

قلم قاش آلتیندا پیالا گؤزلر

باشیمدان گئتمیشدی سئودانین غمی،

خیالیم گزیردی بوتون عالمی

بو دوستاق کؤنلومی، دئیین، ینه‌می

چکدینیز سورغویا، سئوالا، گؤزلر؟

سودا یولچوسویام ازل یاشیمدان،

کؤنلوم آیری گزیر جان سیرداشیمدان؛

داغی‌دیر هوشومی آلیر باشیمدان

سوزولوب گئدنده خیالا گؤزلر

گرد‌نین مینا‌دیر، بویون تماشا،

آی‌دا حسد چکیر او قلم قاشا

بیر جوت اولدوز کیمی وئریب باش- باشا،

یانیب شعله سالیر جمالا گؤزلر

منیم سئوگیلیم‌دیر او گؤزه‌ل پری،

قوی اوزه وورماسین کئچن گون‌لری

من قدیر بیلنم ازل‌دن بری،

سیزینله یئتمیشم کمالا، گؤزلر

جهاندا هر حکمی بیر زامان وئریر،

دونن دوران سورن بوگون جان وئریر

ایللر خسته‌سی‌یم، یارام قان وئریر،

سیز منی سالدینیز بو حالا، گؤزلر

شاعر: صمد وورغون 1940

نه ایشیم وار؟

ملّت نئجه تاراج اولور- اولسون، نه ایشیم وار؟

دشمن‌لره محتاج اولور- اولسون نه ایشیم وار؟

قوی من توخ اولوم اؤزگه‌لرایله نه‌دی کاریم!

دونیا و جهان آج اولور- اولسون نه ایشیم وار؟

سس سالما،‌ یاتانلار آییلار، قوی هله یاتسین،

یاتمیشلاری راضی دگولم، کیمسه اویاتسین،

تک تک آییلان وارسادا، حق دادیمه چاتسین،

من سالم اولوم جمله جهان باتسادا باتسین،

ملّت نئجه تاراج اولور- اولسون، نه ایشیم وار؟

دشمن‌لره محتاج اولور- اولسون نه ایشیم وار؟

سالما یادیما صحبت تاریخ جهانی،

ایام سلفدن دئمه سؤز بیر ده فلانی،

حال ایسه گتیر میل ائله‌ییم دولمانی، نانی،

مستقبلی گؤرمک نه گرک،‌ عمردو فانی،

ملّت نئجه تاراج اولور- اولسون، نه ایشیم وار؟

دشمن‌لره محتاج اولور- اولسون نه ایشیم وار؟

اولاد وطن قوی هله آواره دولانسین،

چرکاب سفالتله الی، باشی بولانسین،

دول عورت ایسه سائله اولسون، اودا یانسین،

آنجاق منیم آوازه‌ی شانیم اوجالانسین،

ملّت نئجه تاراج اولور- اولسون، نه ایشیم وار؟

دشمن‌لره محتاج اولور- اولسون نه ایشیم وار؟

هر ملّت ائدیر صفحه‌ی دنیاده ترقی،

ائیلر هره بیر منزل و مأواده ترقی،

یورغان دوشه‌گیمده دوشه گر یاده ترقی،

بیز ده ائده‌ریک عالم رؤیاده ترقی،

ملّت نئجه تاراج اولور- اولسون، نه ایشیم وار؟

دشمن‌لره محتاج اولور- اولسون نه ایشیم وار؟

شاعر: میرزا علی اکبر صابر(هوپ هوپ نامه)

بیز سیزه گلدیک!

فکرینده‌می، بیر گون گؤزه‌لیم، بیز سیزه گلدیک؟

سیزدن قاییدیب، سونرا برابر بیزه گلدیک؟

گُولدوک و دانشدیق گئجه‌نی، صبح آچیلینجا

بیر غنچه گول اوستونده، سیزینله سؤزه گلدیک

کئف چکدیگیمیز خاطره‌لر، وارمی یادیندا؟

گولشنده بیر آیدین گئجه‌ده، اوز اوزه گلدیک

خیلی دولانوب سئیرائیله‌دیک گول‌لر ایچینده

بیر-بیریمیزه چوخ عشوه‌لی، چوخ بامزه گلدیک

بیزکی، گؤزه‌لیم، جان دئیه‌رک، جان ائشیدیردیک

بس ایندی نه اولدو بیزه، یوخسا گؤزه گلدیک!!

نه سنده وار اول مهر و محبت، نه‌ده منده

سوندوک ایشیق اولدوز کیمی، سون منزله گلدیک

واحد، او گئچه‌ن گونلری، بیر مرّه اوُنوتدوق

لیکن یئنی دنیایه، بیز ایندی تزه گلدیک

شاعر: علی آقا واحد

کیم گؤروب، او دئسین!

صفایِ مجلیسِ جانانی، کیم گؤروب، او دئسین!

بلایِ محنتِ هیجرانی، کیم گؤروب، او دئسین!

اینانمرام، منه هر کیم دئییر کی جنّت‌وار

گؤزیله روضه‌ی رضوانی کیم گؤروب، او دئسین!

منیم گولوم، چیچه‌گیم، جنّتیم، گؤزه‌ل‌لردیر

بهشتی، حوری و قیلمانی، کیم گؤروب، او دئسین!

کمندِ عشقده، مجنونی گؤرمه‌یه‌ن، نه بیلیر؟

اسیرِ زولف پریشانی، کیم گؤروب، او دئسین!

من آغلادیقجا نیگاریم، گولردی گؤز یاشیما

گولرکن، اول گولِ خندانی، کیم گؤروب، او دئسین!

چمنده هر سحر عشق اهلینین ترانه‌سی وار

فغان بولبول نالانی کیم گؤروب، او دئسین!

منیمده، واحد، اؤز ایستکلیمین، گؤزه‌ل لیگیدیر!

باهار زمانی، گولوستانی، کیم گؤروب، او دئسین!

شاعر: علی آقا واحد

صابره

صابر! ای محترم بؤیوک شاعیر!

شعرده، نظم و نثرده ماهیر!

یازدیغین داهیانه مضحکه‌لر

گؤستریر خلق ایچینده معجزه‌لر

بیلیدیریر منجه هر کسه هنرین،

اوخونور هر بیر ئولکه‌ده اثرین

داد ائدردین همیشه: «حرّیت»!

او اسارتده گؤردیگین ملّت

ایندی آزاده عؤمر ائدیر خرّم،

بیتدی مظلومو آغلاداق ماتم...

ایندی بیر دربدر اوشاق یوخدور

اونلارین زحمتین چکن چوخدور

نا خلف بیلمه یوکسله‌ن ائلینی

قوردولار هر طرفده هیکلینی

بیرده سیزلارمی قلب مجروحین؟

بیزی البّته سئیر ائدیر روحین

بو تفاخر سنه کفایت‌دیر،

ملّتین ایسته ینجه راحت‌دیر

اؤلدون، افسوس‌لر، که بی‌حرمت!...

وئرمه‌دی وارلیلار سنه قیمت

گر اولایدین سووه‌ت زمانیندا

شرفین چوخدی کتله یانیندا

سنه قیمت قویاردی جمعّیت،

یاشایاردین همیشه بی‌منّت

نئجه شاعرلر ایندی خوش‌گذران

کچیریرلر، گونش کیمی خندان

بو بیزیمچون بؤیوک سعادت‌دیر

شانلی، تاریخی بیر شرافت‌دیر

شاعر: علی آقا واحد

قیل حذر افغانیمدان!

ای ییخان، کؤنلوم ائوین، قیل حذر افغانیمدان

ائوین آباد اولا، ال چک دلِ ویرانیمدان

منی مجنون‌ایله فرهاده برابر توتما

من اولاردان‌دا، هنرله گئچه‌رم جانیمدان

بیرجه گَل گور، نه جفالار چکیرم زولفوندن

خبرین یوخدو سنین، حالِ پریشانیمدان

طعن ائدیر ائل منه «یارین نه وفاسیز چیخدی؟»

ای وفاسیز، دئمیرم من بونو اؤز یانیمدان

سانکی باشدان باشا، بیر شعله‌ی آهیم گئجه‌لر

شمعلر، اودلانیر، آهِ دلِ سوزانیمدان

نئیله‌رم من گولو، یا لاله‌نی، انصافیم وار

اونلارین هانسی گؤزه‌ل‌دیر رخ جانانیمدان

وطنیمده نئجه من ایسته‌مه‌ییم بیر گولو کیم

جانی جانیملا بیر اولسون، قانی‌دا قانیمدان

واحدم، عصریمیزین ایندیکی فرهادی منم!

کیم منی آیری سالار خسروِ خوبانیمدان؟

شاعر: علی آقا واحد

بیزیم یئرده‌دیر

آی عاشیق! صحبت آچ، گولدن، چیچکدن:

چمن‌لر زینتی بیزیم یئرده‌دیر

بولبول‌لر ذؤق آلیر گوللریمیزدن

باهارین لذّتی بیزیم یئرده‌دیر

چال، اوخو شورایله چوبان بایاتی

سازیندا تعریف‌له بو شن حیاتی

عطرلی گوللری، باغی، باغاتی

گؤزه‌ل‌لیک خلقتی بیزیم یئرده‌دیر

ائلیمدن، آرخامدان، غم اوزاقلاشیر

ذوقی‌میز، نشئه‌میز، قایناییر، داشیر

خلقی‌میز فرح‌له گولوب اویناشیر

انسان سعادتی بیزیم یئرده‌دیر

سازین، کمانچانین، قارمانین، تارین

اوخویوب چالانین، گولون، باهارین

ادیبین، شاعرین، هر صنعت‌کارین

ان بؤیوک قیمتی بیزیم یئرده‌دیر

نه تاریخ‌لرده وار، نه باشقا یئرده

چوخ اوشاقی قادین وارمی بیر ائلده

ائلدن آلا تحسین، حؤرمت هر ایلده؟

آنالیق حؤرمتی بیزیم یئرده‌دیر

فاشیستین ظلمونه دونیالار باخیر

آنالار باغرینا سونگولر تاخیر

کؤرپه اوُشاقلاری یاندیریب یاخیر

بالا محبّتی بیزیم یئرده‌دیر

نوروز بایرامیندان آلدیق الهامی

شادلیقلا کئچیردیک بو شن بایرامی

وطن اوُشاقلاری سئونییر هامی

ائللرین قدرتی بیزیم یئرده‌دیر

بیر چوخ بایراملاری گؤردوکسه اگر

باهار بایرامیمیز هامسینا ده‌یر

بو خوش گونو گؤره‌ن سئوینمز مگر

کؤنوللر بهجتی بیزیم یئرده‌دیر

سیلینسین دونیادان بوش هنگامه‌لر

سسلنسین دیل‌لرده، جوشسون نغمه‌لر

یازسین بو ائل‌لر تبریک نامه‌لر

دونیالار جنتی بیزیم یئرده‌دیر

علی آقا واحد

وطن اولادی

ای وطن اولادی، بیر آن وئرمه فرصت دوشمنه

قهرمان ضربه‌نله گؤستر درسِ عبرت دوشمنه!

قوی آلوو یاغسین تفنگیندن، توپوندان جبهه‌ده

ائیله اؤز دونیاسینی قهرایله ظلمت دوشمنه!

سونگوتک سانجیل فاشیستین قلبینه، یار باغرینی

ضربه اوستدن ضربه وور خائن طبیعت دوشمنه!

پارتلاسین قوی هیتلرین آلچاق باشیدا بومبالار

هر طرفدن وور جسارتله خسارت دشمنه!

ییخ، داغیت، یانسین جهنم‌تک فاشیستین جبهه‌سی

قسمت اولسون، قویما، بو گولزارِ جنّت دوشمنه!

بیلدی عالم هیتلرین خائن‌لیگین، ادنالیغین

یاغدیریر میلیونلا دونیا خلقی، نفرت دوشمنه!

حاضریق، واحد، صداقتله وطن اوغروندا بیز

هر زمان گؤرسترمگه قطعی جسارت دوشمنه!

علی آقا واحد

موسیقی مجلسی

موسیقی مجلسی‌نین طرفه علامت‌لری وار

گوش قیل گور نئجه جانسوز حکایت‌لری وار

موسیقی ذوقینه اول کس کی، ده‌گیلدیر واقف

بو بساطین نه بیلیر، کیم نه شرافت‌لری وار

تاری، بیهوده حساب ائتمه، اگر عارف‌سن

گورکی، مه‌رولر الیندن نه شکایت‌لری وار

اودا بیر زلفی سیه دلبرین آلوده‌سی‌دیر

که صداسیندا پریشانلیق اشارت‌لری وار

خوار، ظّن ائتمه، ساکین، موسیقی خادملرینی

اونلارین ذوقینه گیر، گور نه نزاکت‌لری وار

موسیقی غم داغیدیر، ذوق وئریر انسانه

درک قیلماز بونی اونلار کی، سفاهت‌لری وار

شاعرین، موسیقی خادملری‌نین، رسّامین

اینجه دقتله دوشون، گور، نه مهارت‌لری وار

موسیقی ذوقی هلاکولره، تاثیر ائتمیش

اوخو تاریخی، دوشون، گور نه روایت‌لری وار

بعضی نادان نه بیلیر موسیقی ذوقین، واحد!

چونکی جاهلدیلر، اولدوقجا جهالت‌لری وار

علی آقا واحد

صحبت اولماسین

میخانه مجلسینده گره‌ک صحبت اولماسین

بیرکسده صحبت ائیله مگه جرئت اولماسین!

صحبت خیلافدیر، دئمیرم، ترکین ائیله‌یین

مئی مجیلسینده، جهد ائیله‌یین، غیبت اولماسین!

سرخوشلیق ائتمه، گؤزله، مئی‌ین احترامینی

سالما آیاغه باده‌نی، بی‌حرمت اولماسین!

مئی‌دن مراد و ذوق و صفا آلماق ایسه‌گر،

مئی تک بساطه ذوق یئتیر، نفرت اولماسین!

ایچدیکجه اهل حالی ائدر هوشیار مئی،

پژمرده‌لنمه، قابل اوتور، غفلت اولماسین

پیرِ موغان او شخصه ائدوب باده‌نی حلال،

ذاتینده، شبهه یوخ، کیم، اونون علّت اولماسین!

سن آدم اول، ادبله مئی ایچ، اوُیما جنّته

کوثر، جهنمه! سنه قوی، قسمت اولماسین!

مئی‌دیر، خلاصه، روحه غذا، بیرده موسیقی،

بونلاردان اؤزگه عالی گره‌ک نعمت اولماسین!

ظنیم خطا دئییل کی، دئسه‌م، موسیقی کیمی،

صنعت‌لر ایچره اینجه گره‌ک صنعت اولماسین!

هر علمه قیمت اولدو ایگیرمنجی عصرده،

بیر یئر اولورمی، موسیقییه قیمت اولماسین؟!

واحد، او ملّت کی اونون موسیقیسی یوخ

باتسین‌دا یئرلی دیبلی، ائیله ملّت اولماسین!

علی آقا واحد

به هر برگ نسرین که چیدم تو بودی!

به گلبرگ هر باغ دیدم، تو بودی

در آواز مرغان، شنیدم تو بودی

به هر سو که رفتم نشان از تو دیدم

شگفتا! به هر جا رسیدم! تو بودی

چو در جمع ماندم، تو با من نشستی

به کُنجی چو خلوت گزیدم، تو بودی

کتابی که خواندم به نام تو خواندم

به هر سطر سطرش چو دیدم تو بودی

به خاک مذلّت ز شوق تو خواندم

چو بر بام عزّت پریدم، تو بودی

نسیمی شدم، پر کشیدم به صحرا

به هر لاله و گل وزیدم تو بودی

به هر باغ رفتم به یاد تو رفتم

به هر برگ نسرین که چیدم تو بودی

چو آهوی بی‌مادری در بیابان

به دنبال مادر دویدم تو بودی

مرا روزها خستگی بود در تن

به شب‌ها اگر آرمیدم تو بودی

چراغ شبان سیاهم تو هستی

شعاع طلوع سپیدم تو بودی

چه شب‎ها که نقّاش‏ روی تو بودم

به خاطر چو نقشی کشیدم تو بودی

به غیر از تو بر کس امیدی ندارم

پناهم تو هستی، امیدم تو بودی!

مهدی سهیلی، اولین غم و آخرین نگاه، اردیبهشت ماه 1364

چراغانی!

صد گره دیده‌ام ای دوست به پیشانی تو

که حکایت کند از روز پرشانی تو

نقش لبخند به یاقوت لبت پیدا نیست

آشکارست مرا، گریه‌ی پنهانی تو

غم پنهان تو پیدا بود از شیشه‌ی اشک

وندرین آینه دیدم دل طوفانی تو

از تو پنهان چه کنم؟ تاب غمت نیست مرا

سخت حیران کُنَدم، حالت حیرانی تو

شب گواه است که در خلوت غمخانه‌ی خویش

گریه‌ها می‌کنم از بی سر و سامانی تو

شمع امیّد بر افروز که صد اختر بخت

شب شادی ز در آیند به مهمانی تو

آید آن صبح، که خورشید سعادت بدمد

زهره آید به تماشای چراغانی تو

به طرب کوش که مشکل شود آسان و کسان-

عقده‌ها را نگشایند به آسانی تو

مهدی سهیلی، اولین غم و آخرین نگاه، دی ماه 1363