تانیددیرما - معرفی

عالم ، عارف و شاعر بزرگ جهان تورک ، حاج عبدرالرحمن طیار قولونجو متخلص به دده کاتیب به سال 1304 در قولنجی(قولونجو) دیار شعر و آشیقهای آذربایجان ، واقع در غرب دریاچه اورمیه دیده به جهان گشود.تحصیلات ابتدایی خود را در قولونجی و اورمیه نزد علما و عارفان سپری کرد و سپس در سنین جوانی به ترکیه رفته و با بهره جستن از استادان بزرگ علم و عرفان ؛ اصول دین اسلام و شعر و شاعری را فرا گرفت. در 25 سالگی- سال1329- شعر گفتن را آغاز و طولی نکشید که شهرت او برای بسیاری از تورکهای آذربایجان شناخته و به عنوان منبع مهمی برای ادبیات و فرهنگ و تاریخ مردم تورک ومسائل دین و شریعت ، مورد احترام مردم ،عالمان ، بزرگان و ادبا قرار گرفت.ابتدا تخلص کاتیب را برگزید ولی در طی سفرهایی که به تورکیه داشت و در محافل و جلسات شعر و عرفان شرکت می کرد، بزرگان آن دیار لقب دده (پدر،بزرگ) را نیز به او اختصاص داده و بنابراین تخلص کاتیب به دده کاتیب تغییر یافت . چون تخصص اصلی شان در شعر آشیقی (عاشق) بود به عنوان پدر آشقهای آذربایجان معرفی شد. از  این دانشمند بزرگ تاکنون ۴ چهار کتاب به نامهای : عشق و عرفان(در قونیه ترکیه و به خط لاتین چاپ شده است) ، اینجی لی صدف ، اورمو گؤلو و گونوموز آیدین چاپ گردیده است ولی این کتابها تنها جزئی از اشعار بیش از 36000 بیت این شاعر بزرگوار می باشد که در روزهای نزدیک کتابهای دیگری نیز چاپ خواهد شد. دده کاتیب قولونجی در دوم اسفند ۱۳۸۷مصادف با روز جهانی زبان مادری،به جهان باقی پیوست . آرامگاه ایشان در زادگاه خود یعنی قولنجی(قولونجو) قرار دارد.

یوردوم

ایسترم قیساجا تعریف ائیله یم

شهرتین یاییلیب هر یانا یوردوم

من سنین اوغلونام سن منیم آنام

آنانی دگیشمم جهانا یوردوم... ARDI 

ادامه نوشته

دئمه رم

    دئمه رم

اولیندن عادتیم دیر سؤزده یالان دئمرم

  من تورکجه دانیشارام دیله زبان دئمرم

آنام منی اوشاقلیقدان تورک دیلی دانیشدیریب

  آتام منه چؤره ک وئریب چؤره گه نان دئمرم ARDI

ادامه نوشته

عؤمرون کاروانی

قادیر آللاه کؤچور عؤمرون کاروانی

منه گئدر-گلمز یوللار آغلاسین

بولبول اوچور ویران قالیر گولشنی

سوناسیز بوش قالان گؤللر آغلاسین

 

قلم غریب لیگی یازیب خاص منه

اوره ک دولو بوللو کدر پاس منه

گؤیده کی بولودلار توتسون یاس منه

شاققیلداییب آخان سئللر آغلاسین

 

اجل بوغازیمدا کسیر سسیمی

سؤزلریم دل لرده ائدیر بحثیمی

دوست کویوندان گلن صاباح نسیمی

قبریم اوستن اسن یئل لر آفلاسین

 

دده کاتیب گیلئیلی یم ائلیمدن

حق دئمیشم اینجی ییبلر دیلیمدن

انتظاریم یوخدور اؤز فامیلیمدن

قوی منه بیگانه ائل لر آغلاسین


دانیشاق

اسلام اوغلو گل من ایله برابر

انصاف ائیله اوردان-بوردان دانیشاق

جهلی- تعصبی آتاق کناره

دوغرو دئیه ک ، بیز شعوردان دانیشاق

 

هانکی الف فی کاف قووزادی جنجال

شور سالدی دیللرده اولدو قال ما قال

هانکی اون یئددی دی گلدی دال با دال

ظلمتی اؤتورک ، نوردان دانیشاق

 

عاریفلر حددیندن ائتمزلر عدول

حقیقت اولدوزو ائیله مز اوفول

آیت حجابه سبب نزول

هاردا نازل اولدو، اوردان دانیشاق

 

انکار حقیقت انکار خدا

حدیث مصطفی کلام خدا

کیمه بشارت دی معدن حیا

صدفی سندیراق دوردان دانیشاق

 

دده کاتیب حقیقته ماییل دی

معرفتین قاپیسیندا ساییل دی

واللیل سوره سی کیمه نازل دی؟

حقی دئیه ک یوخ کی زوردان دانیشاق

 

اؤرگدیر

قادیرآللاه یامان عصره قالمیشیق

قجله اؤرده گه اوزمک اؤرگه دیر

ایکی ایپی باغلایانمیر بیر-بیره

زرگره ، مروارید دوزمک اؤرگه دیر

 

اؤردک تک اؤزونو بنزه دیر قازا

ائوینه گئدنده آز قالیر آزا

اؤزو اؤز آدینی باجارمیر یازا

ادریس پیغمبره یازماق اؤرگه دیر

 

بئش تومن پول تاپیب ایتیریب یولون

مست اولوب تانیمیر ساغ ایله سولون

قازیب چیخاردانمیر بیر یاوشان کولون

فرهادا قایالار قازماق اؤرگه دیر

 

دده کاتیب دولوب صبرین چاناغی

یامان توتوب چاققاللارین اویناغی

بئش قدم گئدنده آزیر ایاغی

رستمه میداندا گزمک اؤرگدیر


گؤزلر

یاز صاباحی بیر گؤزه له اوغرادیم

سالدی اوره گیمی خیالا گؤزلر

سونا تک دولانیر عئشقین گؤلونده

ایسته ییر جانیمی آی آلا گؤزلر

 

کیرپیگی اوخ ووروب تؤکدو قانیمی

ایتیردیم حسابی قاتدیم سانیمی

باخیشی اود سالدی یاخدی جانیمی

کامان قاش آلتیندان پیالا گؤزلر

 

گولدو گول تؤکدو قاشدان-قاباقدان

گونش خجل اولدو لاله یاناقدان

اینجی لر گؤروندو غنچه دوداقدان

آز قالدی باغریمی اویالا گؤزلر

 

گؤزه ل گؤزدوم فرح لندیم اوجالدیم

بیر واخت من ده گؤزه ل لردن باج آلدیم

دده کاتیب حئییف اولسون قوجالدیم

یئتیردی عؤمرومو صد سالا گؤزلر

 

 

نئیلیرم؟

دئدیم اوغول یارالاما کؤنلومو

یارالادین  یاغلاماغی نئیلیرم؟

ایندی حؤرمت ائیله ، اؤلندن سونرا

قیرخ گون ساققال ساخلاماغی نئیلیرم ؟

 

اوغول اولدون بیر اوزومه گولمه دین

خسته دوشدوم باشیم اوسته گولمه دین

ساغلیغیمدا بیر قدریمی بیلمه دین

قبریم اوسته آغلاماغی نئیلیرم ؟

 

دورمادیم چالیشدیم صوبحدن آخشاما

سن تازا دون گئیدین من ییرتیق یاما

من اؤلدوم بورویون بئش آرشین خاما

اوچ آی قارا باغلاماغی نئیلیرم ؟

 

دده کاتیب اؤزون یورما هاوادیر

عملین جزاسین چکمه ک روادیر

گؤزل سؤزدور داغ سونونجو دوادیر

داغ اوستوندن داغلاماغی نئیلیرم ؟

 

یولومدان اولدوم

مدد آللاه آخ بو دردین الیندن

ایتیردیم جاده نی یولومدان اولدوم

بولبول ایدیم آمان خارین الیندن

قونچا  خزان اولدو گولومدن اولدوم

 

کیمسه منیم بو دردیمی بیلمه دی

چوخ آغلادیم گؤز یاشیمی سیلمه دی

گئتدی جاوانلیغیم اوزوم گولمه دی

داغیلدی سونالار، گؤلومدن اولدوم

 

شیدا بولبول اوخور قونار گول لره

جنون اولدوم سیرریم دوشدو دیل لره

بیر سلام یازارام بیزیم ائل لره

آیریلدیم اولوسدان ائلیمدن اولدوم

 

حسرت قالدیم آغلایانیم اولمادی

یارالاریم باغلایانیم اولمادی

دده کاتیب دانیشانیم اولمادی

باغلاندی دوداقلار دیلیمدن اولدوم

 

بؤلگو بؤله ن 

ده لی کؤنول بؤلگو بؤلن خوش بؤلوب

باشین چیخماز هر خرمنی سووورما

یارادان یارادیب تانیر بنده سین

قاریشما حیکمته عنادا دورما

 

داغ داغا یئتیشمز انسانلار چاتار

ییرتیجی بسله مه زحمتین باتار

قدیم سؤزدو چؤره ک وئره نی توتار

نانکورا نان وئرمه،سن اؤزون یورما

 

سن سویوقدا یازیق دئمه ایلانا

جانی قیزسا رحم ائیله مز انسانا

گؤردون اود ووروبلار افعی ایلانا

قوی آلیشسین او آتشه سو وورما

 

دده کاتیب دردیم یئتر علاجا

وارین اوسا یاردیم ائیله مؤحتاجا

آج قارین دویوران گئدر معراجا

دویسا قاپار هر آجی دا دویورما

 

قضا قلمی

یارادانین حیکمتینه چوخ شوکور

آیریلماز باشیمدان غوغالار منیم

قضا قلمینی چالاندا ازل

یازیلدی قسمتیم بلالار منیم

 

ائله آغلامیشام دیده قانام من

حقیم ناحق اولوب دل بوریانام من

یوواسیز قوشلار تک سر گردانام من

مجنون تک آدرسیم صحرالار منیم

 

قولدان توتدوم آیاغیمدان چکدیلر

تشکرون دفترینی بوکدولر

حق سؤز دانیشانین بئزین سؤکدولر

بوغازدا بوغولدو صدالار منیم

 

دده کاتیب بیر اؤزومم بیر آللاه

او نه وئرسه شوکور،الحمدلله

قسمت اولا لا اله الا الله

سون نفس دیلیمده دعالار منیم

نه بیلیر؟

انسان اوغلو یالانچیا یار اولما

یالانچی لار صداقتی نه بیلیر ؟

یا دوست توتما یادا دوستو اونوتما

دوستو ساتان شرافتی نه بیلیر؟

 

عاقل انسان گؤردویوندن قازانار

بوگونون دوشونر صاباحین قانار

حیا مانع اولار انسان اوتانار

حیاسیزلار قباحتی نه بیلیر؟

 

فیکیرسیز دانیشان نه گلدی دئیه ر

خلقی آلچاق بیلر اؤزونو اؤیر

قوی یه دیننمز عاجزی دؤیر

قورخاق تولکو شجاعتی نه بیلیر؟

 

دده کاتیب درده درماندان دانیش

بیر درد بیلن بیرده لقماندان دانیش

سن عدالت پیشه سولطان دان دانیش

بیرتیجی قورد عدالتی نه بیلیر؟

 

یاردیم ائیله یاردانیم

عدالت لر سست اولاندا           یاردیم ائیله یارادانیم

چوبان قوردا دوست اولاندا      یاردین ائیله یاردانیم

 

نانجیب لر توخ اولاندا             قاریشدیران چوخ اولاندا

باریشدیران یوخ اولاندا           یاردیم اویله یاردانیم

 

قونشو قونشویا باخاندا            جانین آتشه یاخاندا

آلچاق اوجایا چیخاندا              یاردیم ائیله یارادانیم

 

دده کاتیب نار آلاندا               ایش بیلن بئکار قالاندا

حق دانیشان خوار اولاندا        یاردیم ائیله باردانیم

 

بیل لنر

بئش گون گن دونیایا دئییب گووه نن

گوللر سولوب سورولاندا بیل لنر

چوخلار دئیه ر منیم بوغدام دنلی دیر

خرمن دؤیوب سورولاندا بیل لنر

 

ظالم لرین سونو یامانه دؤنر

بوی-بوخون بوکولوب کمانه دؤنر

شاهلارا قالمایان زمانه دؤنر

هر نه ییندن آیریلاندا بیل لنر

 

الوان سویوناندا گئیه نده خامی

مزارین داشیندا یازیلار نامی

قبر سیخیب پوزولاندا اندامی

زخمی مار تک قیوریلاندا بیل لنر

 

دده کاتب هئچ وقت حقدن قاچماییب

اجل دویونونو لقمان آچمادی

 بیر انسان کی یولو چؤلدن سئچمه دی

آتین قووب یورولاندا بیل لنر

 

قالین قافا

ده لی کؤنول سویوق دمیر دؤیمه ،سن

قالین قافا اؤیود آلماز تاققیلدار

گامیش دوغسا کیمسه سسین ائشیتمز

تویوق بیر یومورتا دوغسا قاققیلدار

 

قانع انسان هر وقت شاد خرام دی

حیاسیزا یولداش اولماق حرام دی

عالم انسان دلو قاب تک آرام دی

 بوش کوزه لر سو دولاندا پاققیلدار

 

دئمه لی سؤز چوخدو هئچ چاتماز باشا

هرزه دیل لر یانیب یاپیشسین داشا

 گوه زه لر نوبه وئرمز یولداشا

 گوشک آغیز گله توتماز لاققیلدار

 

دده کاتیب ائل غمیندن یاتانماز

عؤمور بویو حقی دئسه اوسانماز

چوخ گولنلر فکر ائله مز اوتانماز

اؤسکوره کچی اوجا گولر قاققیلدار

 

زامان چرخی


قادر آللاه شهروالر الیندن

زامان چرخی زهرله ییب بادهمی

انسانلیق متاعی دام میدانیندا

شاشقیندی کروانیم بولمام جاده می

 

وار اؤرتوبدور عیب لرین اوستونو

پول برکیدیب نجابتین پوستونو

جهل باغلاییبدی علمین دستینی

ائله بیل کی ، میله چکیر دیده می

 

دیلیم قیسا سؤزوم چوخدو ساییلماز

بختیم قارا گئییب یاتیب آییلماز

ایش دوشمه سه یاخچی یامان تانینماز

آلچاق-اوجا تانیتدیرار آدامی

 

دده کاتیب هر آتشه آلیشمام

ناموس دوشمانیله هئچ وقت باریشمام

قانان انسان منی دؤیسه آجیشمام

قانمیانلار یاندیریبلاتر دده می

 

آپارار

سئلگاهلاردا بوستان اکمه             گول واختیندا سئل آپارار

کیشی لیگین هیبتینی                    چوخ دانیشان دیل اپارار

 

معلول اولماز بلا علت                  غیرتسیزه جکمه غیرت

احسان اوسته قویسان منت             ثوابینی یئل آپارار

 

اثر قویار سؤزون دوزو                 سکسنی،دوخسانی،یوزو

دوستا خایین باخان گؤزو               سورمه باتار میل آپارار

 

دده کاتیب حقه اینان                     حق سؤزله رین ائیله بیان

قوجا کیشی آلسا جوان                  خرجی باتار ائل اپارار

 

 

گؤردوم

باهار چاغی چیخدیم یار اوولاغینا

یاشیل یایلالاری سارالی گؤردوم

یانیندئا کؤرپه نی امیر ممه سین

سورودن آیریلمیش مارالی گؤردوم

 

اووچونو گؤرنده او مارال چاشدی

کؤرپه نین دالینجا قاچدی نه قاچدی

کؤرپه نین آیاغی داشا دولاشدی

قان آخدی دیزیندن یارالی گؤدوم

 

اووچو ساقینمادی آه-نالادان

نه قضادان قورخدو نه ده بلادان

آتانی آییردی کؤپه بلادان

سالدی بیر-بیریندن آرالی گؤدوم

 

دده کاتیب مرددن جفا گؤرمه دیم

نامردین اوزوندن شفا گؤمه دیم

گزدیم انسانلاردان وفا گؤرمه دیم

گن دونیانی باشما دارالی گؤردوم

 

  صاباحیز به خیر و حالدان حالا

                 ARDI

ادامه نوشته

آللاه-ایکی-خاص آل خاص-آلدی درد منی-سئودیگیم

 

آللاه

اینسان اوغلو یوخسول لوغو وارلیغی

وئرن ده آللاه دیر آلان دا آللاه

عؤمره جاوانلیغی سوندا پیرلیگی

وئرن ده آللاه دیر آلان دا آللاه

 

یارادیب یئر-گؤیو ، آیی ، اولدوزو

             قارانلیق گئجه نین واردی گوندوزو

حکمت ائیله بؤلوب عالمه روزی

وئرن ده آللاه دیر آلان دا آللاه

 

توکل اللهی اولسا بیر کسین

اؤلونجه مننتین چکمز ناکسین

آلدیغین، وئردیگین هردم نفسین

وئرن ده آللاه دیر آلان دا آللاه

 

دده کاتیب دوغرو بیل یارادانی

یارادیب اونوتماز هئچ بیر اینسانی

سنده کی، منده کی او شیرین جانی

وئرن ده آللاه دیر آلان دا آللاه .

ایکی

انسان اوغلو آللاه اوچون دوست اولان

ایکی کؤنول ایکی جسد ایکی دیل

عاشیق له ره چوخ چتین دیر آیریلیق

ایکی لاله ایکی سوین ایکی هل

 

گؤزل کهلیک قایالاردا سس لنر

سینا عشقه گلر طور هوس لنر

آلیجی قوش اوجا اوچار حریص لنر

ایکی ترلان ایکی سونا ایکی گؤل

 

عشق اهلینین سیرری دوشر دیل لره

گؤز یاسلاری آخار دؤنر سئل لره

یاز آیلاری ژاله دوشر گول لره

ایکی بالاق ایکی دوداق ایکی گول

 

دده شاعر دوز قدّینی اگنده

قئیس تکین دونون قارا گئیه نده

سحر یئلی گولوستانه دگنده

ایکی یاندا ایکی شانه ایکی تئل .

 

خاص آل خاص

ده لی کؤنول خاص سؤزله ری خاص دانیش

خاص دیله گین خاص آللاهدان خاص آل خاص

خاص قئییس تک خاص داغلاردا خاص چالیش

خاص لیلادان خاص ایسته گین خاص آل خاص

 

خاص سس گلدی خاص ائشیتدی خاص سینا

خاص خائنین خاص خاص گردنی خاص سینا

خاص گوجونله خاص ایشله ری خاص سینا

خاص اوستاددان خاص درسینی خاص آل خاص

 

خاص گونونده خاص سؤزون دیء خاص ائیله

خاص سؤیله سن خاص آنلا سن خاص ائیله

خاص عاشیقسن خاص کناره خاص گوله

خاص ساقیدن خاص کاسه نی خاص آل خاص

 

دده شاعر خاص دانیشا خاص گوله

خاص آغلییا خاص گؤز یاشین خاص سیله

خاص آللاهین خاص آدینی خاص دیله

خاص دریادان خاص شکارین خاص آل خاص

 

آلدی درد منی

مدد آللاه مدد دردین الیندن

چوخدان مشتری ایدی آلدی درد منی

حسرت اولوب خیالینا یاندیغیم

جنون ائدیب چؤله سالدی درد منی

 

درد اهلی دیر دردلی لردن خبردار

درد چکنلر بیلر دردده نه لر وار

دردین بیر قیلینجی واردیر جوهردار

ووردو اوره گیمده بؤلدو درد منی

 

عؤمروم باهار ایدی قار آلدی منی

              بولبوب لاوچدو حئییف خار آلدی منی

فالیم قارا گلدی زار آلدی منی

توکنمز خیالا سالدی درد منی

 

کاتیب آه چکرسن فایدا بولانماز

عؤمور تمام اولسا کیمسه قالینماز

یئر سالیبدی بو درد مندن آلینماز

سکسان حالدان حالا سالدی درد منی

 

سئودیگیم

محبتین اویکوسوندا                 اویمامیش اومار سئودیگیم

ککلیک کیمی کایالاردا              چوخ گزمه کنار سئودیگیم

 

یادلار کیمی یانا باکاما                 باغریمی آتشه یاکما

کؤنلوم ائوین پوزوب ییکما         اولما کانی کار سئودیگیم

 

بن سئومیشم سنین آدین            عاشیق بیلر عشقین دادین

شو حاستا کؤنلوم مرادین           همت اویله وئر سئودیگیم

 

عاشکین دنیزیندن بویلا             مجنون جانین یاکدی لیلا

کاتیبام یاندیم  واویلا                  بیر حالیمی سور سئودیگیم    

 

دده نين بایاتی لار Dedenin Bayatıları

دده کاتیبین بایاتی لاری

ARDI . DEVAMI

ادامه نوشته

یالان دیر

کؤنول نفسین اؤلدورمه میش ریاضت ده یالان دیر

حرام مالدان احسان اولماز سخاوت ده یالان دیر

بیر اینسانین اؤزنفسینده گر لیاقت اولماسا

دده-بابا سولطان اولسا نجابت ده یالان دیر

 

کیچیک لره تعلیم ائیله بؤیوک لره احترام

یوخسوللارین حالین یوخلا  دوشگونلره وئر سلام

یارادانا قوللوق ائله ، خلقه خدمت والسلام

اگر قصدین شهرت اولسا او خدمت ده یالان دیر

 

بیر آی اوروج ،بئش واخت ناماز، الده تسبیح سجاده

گئجه-گوندوز ذکر ائده سن حاجا گئدسن پیاده

شیطانا یوز داش آتاسان قوربان کسه سن میناده

کؤنلونده بیر رحم اولماسا عبادت ده یالان دیر

 

دده کاتیب دورما چالیش نه قدر وار اختیار

ایشله، قازان بویون اگمه،ایش دیر سنه افتیخار

گرچی زرق مقدردیر آما حرف آشکار

چالیشماسان روزی یئتمز او قسمت ده یالان دیر

 

فکری ناقص

دونیا بیر کؤلگه یه بنزر                 گون دؤننده زایل اولو

عقل-فکیری ناقص انسان                دونیایا چوخ مایل اولو

 

دونیا بیر یوخودور اینان                 یاتیب رؤیا گؤرور اینسان

عیش-عشرت،سفره الوان                آییلاندا باطل اولو

 

دونیا امتحان یئری دیر                   هر کسه مهمان یئری دیر

بیر گئجه کاروان یئری دیر             صاباح اولجاق راحل اولو

 

دده کاتیب اویما، آیین                     فرصت گئتمه میش آل پایین

اندازه بیل قاتما سایین                     انسان اوغلو عاقل اولو

 

کؤلگه سیز

ده لی کؤنول نئچه جمله ائیله بیان کؤلگه سیز

یارادان امانت وئریب جسدده جان کؤلگه سیز

کایناتی او یارادمیش معنویدن-ماددیدن

ایشیغین وئرمه میش جهانا شمس تابان کؤلگه سیز

 

عقل یئتمز حکمتینه سن بیر علم اللهه باخ

کؤلگه نوردان ایجاد اولار بوتون خلق اللهه باخ

منصور حلاج نه دئدی فناء فی اللهه باخ

نور حق ظاهر اولاندا اولار هریان کؤلگه سیز

 

ملائکه نوردان یارانیب جیسمه خلاف بیل یقین

عین عیان ، نطق بیان ، آب شفاف همچنین

مومن لرین کؤنلو آیدین آینه ی صاف همین

دریالاردا موج روان ، باد- طوفان کؤلگه سیز

 

دده کاتیب گز جهانی دققته آل هر یانی

ارض و سما ، کهکشانلار فکره سالیر انسانی

جبراییلا گه تدی رسولا حق یانیندان فرمانی

اوخونور اینسانلیق درسی حکم قرآن کؤلگه سیز

 

طوطی

بو گون عجب بیر قوش گؤردوم

آدین سوردوم همن طوطی

افسوس سنین مصاحبین

اولوب زاغ - زغن طوطی

 

عربجه بوبغادیر ایسمین

یارادان خوش چکیب رسمین

دیلین اینسان قوش دو جسمین

فارسی شکرشکن طوطی

 

طوطا مرغ هندوستانسان

استانبولدا پاپاغان سان

سن آزاد اهل اورمانسان

یوخ کی زیندان مسکن طوطی

 

دده کاتیب نه بحثده سن

نه غوغادا نه سسده سن

حاییف باغلی قفسده سن

نه سن آزاد نه من طوطی

 

 تاماشا

بئش گون یاز باهارا آلدانان اینسان

یازین گتسه قیشیندادیر تاماشا

مغرور اولوب قورولوقدا آت قووان

باتلاقلارا دوشنده دیر تاماشا

 

زامان دؤنر هر واخت بوگون اولانماز

قوجالیقا لقمان چاره بولانماز

سیندین کئچر قان داماردا دولانماز

آیاقلارین شیشنده دیر تاماشا

 

گوونمه گوجونه بوکولر بئلین

توکنر آیلارین قورتولار ایلین

تؤکولر دیشلرین دوز دئمز دیلین

پلتک ووروب چاشاندادیر تاماشا

 

دده کاتیب گولوسیتانین سولاندا

حق صاحیبی امانتی آلاندا

جانسیز جسد تورپاق آلتدا قالاندا

یئر قوردلاری دئشنده دیر تاماشا

 

لامی هئی

اوخودوم الیفی ائله دیم ازبر

درسیم اولدو الیف اوسته لامی هئی

ب بسم الله ت توکل ث ثنا

ج جمالین ح حیاتدی لامی هئی

 

خ خالیق یاراتدی قددیم دال اولدو

ذ ذبیح مناده عجب حال اولدو

ر رجیم  آدمه ز زوال اولدو

باش توتدو سیمایه دئدی لامی هئی

 

س سخاوت دؤرد ایچینده آدی وار

ش شفق آچیلدی صبح اولدوم بیدار

ص صلوات پیغمبره شفادار

ض ضلالت چکمز دئدی لامی هئی

 

ط طهارت هر کیتابدا ابتدا

ظ ظهور ایئله دی آیات خدا

ع نه لر گؤروندو عرش علادا

غین غنی حق اؤزودور لامی هئی

 

ف فکیر ائله قاف قلم یازدی  عیان

ک کلامدا لام اوخوندو لامکان

م محمد ن نوحا اولدو طوفان

و واللاهی لن ترانی لامی هئی

 

کاتیب امداد ایسته هئیدن هوالهو

ی تکین آخردا قالدیم آمان هو

حقی سئون نه غم چکر نه قیهو

لام الف لا ، اول آخر لامی هئی

باغلاما

 اوســتاد مـــحضریندن بــیر سوالیم وار               

نـه جــــانـسیزدیر گزر اینسان ایچینده

چـــوخ جـاوان دیر هر اینساندان عؤمرو چوخ           

 مــحبــتی پــیــر و جــوان ایچینده

 

ایســـته ســه یئریسین آیاغی چوخدو             

اون بئش ایل یئمه سه آج دگیل توخدو

میــثالی بـــیــر قــوشـدو مثالی یوخدو              

بـــیـر آنــی بـــوردادیــر بـــیر آنی چــینده

 

 اؤزو بـــیر لال قـوشدو گؤزه ل صداسی            

تـــنه سی بـیر حدده ن آرتـیق بوتاسـی

بولبول کیمی جه جه وورار شیداسی                

گـــزر یـــیرمی سگـــگیز میدان ایچــینــده

 

 عجایب بــیر قوشدو جـسدده جانسیز               

آغـــیــزیـندان قان تؤکر اندامی قانــــسیز

دده کــاتیـب تــیرین آتماز نیشانسیز                  

خــوش دانـیشانی وار عـــیرفان ایچیـــنده

 

 هاوالانما

 ایـــنسان اوغـــلو هاوالانـما               هـــاوالاردان ســالان اولــو

قــــاتــیب حیسابین ایتیرمه                 بیر گون حیساب آلان اولـو

 

مــعرفـــت یـــارار ایـــنـــسانا               شـــجــاعت مـــرد مـییدانا

ظولم ایــلن یـــاپـــیلان بیــنا                آخــــیر دوشـــر ویــران اولو

 

 اینـسان اوغلو تـانی ذاتیـن                 پـــوزولاجــاق یئددی قاتین

اؤلــچوسوز بیچن خیاطیـــن                 تـــیکــدیگی دون یالان اولو

 

دده کــاتـیب هانی خانلار؟                 دوغــــرو ایـنسان تــانییانلار

 پـــول ایــله ایـنسان اولانلار              پـــول قورتولسا حیوان اولو

 

                  زور دئیه ن

قــــادیر آلـــلاه بـــودور سنـده ن دیله گیم             

زور دئیه نین یوردو تــار-مار اولــسون

جـــهل-تــــعــصب لر گـــــئتسین کیــــنارا          

یــــئــریــــنده عـــدالت برقرار اولـسون

 

دوز جاده نی بوروق وئــــریـــب بــوکن لر             

ائــــل یـــولـونا خار خاشاک تـؤکـن لر

خلقین خوشلوغوندان سانجی چکـن لر               

عـــؤمـرو اوزون ، کؤنلو آه-زار اولــسون

 

یــالانـــجی شــاهیـــدین ، حقی دانـانین              

خلقین سیررین آچان بیر ده گــیدانـین

یــــولا داش تـؤکه نین ، یـــول دارالـدانین          

هر ایکی دونیادا یــئری دار اولـــــسون

 

دده کـــاتیب آند ایــــچره م قـــــــــــورآنا                

مـــن نــؤکـــره م حیــسابینین قـــانانا

آنــــلایــــان دوشـــــمنه مــــرد-مـــــــردانا               

نــــه قــدر من وارام او دا وار اولســون

 

 عشق مئیی

کـــؤنول ایــسته ســن عــاشق اولاسان          

عشقی بالهوسدن سئچمه ین بیلمز

عشقین شهری چوخ بؤیوک دور آزارسان       

چــوخ بــاغـــلی قـــاپیلار آچمایان بیلمز

 

عشــق بـــیر عـالم دیـر هر نه ده ن آیری          

یـــوز یـــولــلار آیـــریلار جــاده دن آیــری

عشـــقین مـــئیی بــــیزیم باده دن آیری           

دادیــــب او بــاده دن ایــچــمه ین بیلمز

 

عشــقین بــیر آتـی وار هـر کس مینـنمز          

هـــر کـــس ســـوار اولــسا داها یئننمز

عــاشــیق جــانین وئـــرر یـاردان دؤنـــمز         

عــــشقیــن گـؤیلرینده اوچمایان بیلمز

 

دده کـــاتــیب عــؤمــور کــئچر قالیـنماز           

فـــرهــاد اولــوب داشــا تئشه چالینماز

عـــشـق بـــیر گـــوهــردیـر اوجوز آلینـماز       

   بـــوتــون وارلـــیغیندان کئچمه ین بیلمز

 

 جمعه گون

ایــــسلام اوغــلو دالدالانما گل اوزه       

ذوق ائدر غونچه لر، گول لـــرجــمعه گون

آچــــیلیبدیر حقین رحمت قاپیسی             

گؤی گورولدور آخیر سئل لـــرجـمعه گون

 

 

تکبـیر سسی میناره دن سس لـنر          

کـــؤنـول شــــوقــا گلیب دل هـــوس لـنر

مسیحا هوس لنر طور نفـــس لـنر         

یاهـــو اوخــور او بــولبول لــــرجمعه گـون

 

جمعه بیر آغــاج دیر بـاری کال اولماز     

نیــــیت لر دوز اولـــسا قیل-قـــال اولــماز

انشـاءالله حیــساب گونو لال اولماز          

صلـــوات اوخــــوبان دبل لـر جـــمعه گون

 

جـمعه گـونـو کــوسولولر باریـــشاز     

مؤمـــن فساد سالماز صولحه چالــیشار

دده کـــاتیــب آتــش آلـیب آلیشار              

یاشاسین سؤز قانان ائل لر جمعه گـون

 

سوی تانیدیرما

 ایستیـرم ســـوی تــانیدیرام           تــورکی جــه دیر منیم دیلیم

 مــوســـلــمانام ایــمانـــلیام            آذربــایـــجان ائـــلــیم مـــنیم

 

اورمــــــولویام انـــــزل لی یم          دوشـــمـــن لـــرین انگلی یم

حـــلق لــــرین چـــنــگلی یم            چـــوخــودو فــند-فئلیم منیم

 

صفـــالی اوجــا داغـــلاریـــم            گـــؤزه ل مــیوه لی باغلاریم

مـــخصوصا بـــاهار چـاغلاریم          آچــــار غـــونچه گولوم منیم 

 

ایـــگـــــیـــدلــره آرخــــالانیم            نــهنگ تــک چـــالـــخالانـیم

ســــولاریـــندا یــــایـــخالانیم            گـــؤزه ل اورمــو گؤلوم منیم

 

شـــاعـــیرلریم ، اوزانـــلاریم           ســــؤنـــمز قـــاینار قازانلاریم

ووروب دوشـــمن پــوزانـلاریم           سـارسلمایان قــــولوم منیم

 

اساس سویوم اوغوز نسلی                دده قـــورقـــوت تک هـوسلی

آشیقلارین خوش نفــسلی                 میـــضراب چـالیر تئلیم منیم

 

اورمــــیه لــی ارســــلانـــــلار           تـــبــریـــزلی تــــک قهرمانلار

گـــئری دؤنــمز قوچ اوغــلانلار         دولوب ساغیم-سولوم منیم

 

 دده کـــاتــیب ائـله قــوربان              خـــوش دانیشان دیله قوربان

 یــــئــره گـــلــمز بئله قوربـان           حــــقه بــــاغـلی بئلیم منیم

 

بد زامان

قـــادیــر آلـلاه بـد زامــاندا یــاشادیق      

نـــابــلد بـلده یـــول نــــیشان وئریر

ایکــــیـندیدن سـونرا آخشاما یاخین        

بئش تومن تاپانلار پول نیشان وئریر

 

قیــلچیق آغزین اگیر باغدا سـونبوله        

شـــلقم شامامایا ، ایت بورنو گوله

حــسرت دیر باشیندا آلتی کـول تئله       

کئچل زولفعلی یه یول نیشان وئریر

 

بــــایــــقوش اؤیود وئـریر هزار دستانا        

شــیطان اؤزو لــعنت وئریر شیطانا

بئش گون درسه گئدیب او دا شـابانا       

یئددی دیـــل بیــلنه دیل نیشان وئریر

 

دده کاتیب قالــدیق عصرین سونونا         

ســـگگــــیزینه ، دوقــقوزونا ، اونونا

صــــــرافلار بــــویـــنونو چکیب قیـنینا        

پـــالاندور زرگـــره لعل نیشان وئریر

 

 بولبول

بـــاهار چاغی گول اوســـــتونده ذوق ائـــلر         

هـــــردن چـــهــچه وورار قــــــناره بـــــولبول

عزیزی یم ذوق ائلر/ دل دلیــــبره ذوق ائــلر         

   یار عاشقی یار یانیندا شوقا گلیب ذوق ائلر

گـــول بولـــبوله بـــولبول گــوله ذوق ائـــــلر        

    دؤنــــوب غــــضب لنر او خـــــاره بــــولـــــبول

 

 بولـــبول گوله غــــونچه گــوله ، گول گولــه           

 مـــن ســـــئورم گـــــول آچــــیلا گــــول گوله

عزیزی یم گول گوله/بولبول دئیه گول گــوله         

    قیش قالمایا باهار گله لاله بیته گــول گـوله

 قــــفس سیـــنا بــــولــبول اوچا گول گــوله         

    قــــالــــمایا زیـــــنـــدانـــدا آواره بـــــولـــبول

 

 عــــاشــق اولان مــــعشـــوقونون دریـــنده           

  غـــــواص اولارجــــومــــار قــــالار دریــــــنده

عـــزیزی یـــم دریــــنده/دریــــالاردا دریـــنده          

    اومودوم وار مرد اوغلانلار قالمایالار دریــنده

مــــرد اؤلـــر یــــاتـــــماز نـــــامـــرد دریــــنده          

   ســـن ده کــــؤنـــول وئــــرمه اغیارا بولبول

 

 دده کــــاتــیــب دئــــییر کاما یـئتمه دیم             

  دوســـــتدان کــــام آلمادیم کاما یئتمه دیم

 عزیزکامایئتمه دیم /عاشق کامایئتمه دیم           

    جفا چکدیم یار یولوندا آخیرکاما یئـتمه دیم

منده سنین کــــــیمی کــــاما یـــــئـــتمدیم             

  قـــــاچـــما مندن ، گــــــئتمه کناره بولبـول

قاچما مندن

یــــارادانــــا شــــکر و ثـــــــــنــــا              هـــــم یــــوخـــونا هم واریــــــنا

هــــر کس ایــــله یولداش اولدوم                لــــتش ووردو دیـــــــــواریــــــــنا

 

یا ریـــب بیر درد بئش اولماسـین                نانجیب لر خوش اولـــــــماسین

خـــوش گونلره توش اتولماسیـن                 لعـــــنت گــــلـسین اقــــراریـــنا

 

آشـــــنالاریـــــم آتـــــدی مــــنـی                 هــــر هــــاوا اویــــناتــــدی منی

زامـــــان اوجــــوز ســاتدی مـنی                دوشـــــدوم کـــــســـاد بــازارینا

 

دده کــــاتـیـب دیــــلر دیــــــلک                   زامــــــان قویمادی خوش گولک

بـــــلا پـــــایـــلایـــانــدا فــــلـــــک               مـــــــن یـــئتیـــردیم آمـــــبارینا

 

 سلام

بــــاهــار چـــاغی یـــوردوم آذربـــایـــجاندا               

یاغـــمور یاغیب آخــــان سئللره سلام

یــــاشیل یــــایلالاردا، یاشـــیل بــاغلاردا                 

الـــوان غـــونچه لره ، گـــــــوللره سلام

 

یاشـاسین یوردومون تـــــورک آشیقلاری            

تورکی شــاعیرلری تــــورک آشــیقلاری

تـــــویــلاردا،بــــایرامدا تـــــورک آشیلاری             

ســسینه ، ســــازینا ، تـئـــــللره سلام

 

ایفــــتیخار ائــــیلیرم بــــؤیــــوک تــــورانا                  

دوغـــــما وطـــــنــــیمه ، آذربـــایــــــجانا   

تـــــورک اوغــلویام هر واخت مرد- مردانا                

او تـــــورکی دانیـــــشان دیــــللره سلام

 

یئتمیش بابام کندلی من ده کـندلی یم                  

باشیم عرشه یئتسه من ده کندلی یم

آذربــــایجـــانلـــیام مــن ده کـــند لی یم                 

بــــو آذربـــایـــجــانلی ائــــللره ســـــلام

 

دده کــــاتــیب دیندیرسه لر جـوشارام                   

جوشغون سئل تک دالغا ووروب داشارام

کــــندده دوغـــــولموشام کندده یاشـارام                  

کـــــندده زحــــمت چــکن ائل لره سلام

 

                   یاخشی دیر

اینــــــسان اوغـــلو بـــیر اؤیــــود وئر دیلینه             

هـــر گــلن له آتـــیشـــماسان یاخشی دیر

دیـــــل ســـنین دیر ، فــرمان سنین الینده            

چیخما یولدان تئز چاشماسان یاخشی دیر

 

اؤزونـــــــدن بـــــؤیـــــوگون سؤزونو کسمه          

دانــــیشانـــدا تــــئز جـــوشلانیب تئز اسمه

یـــــــالان ســــؤزو ساخلا ، دئمه ، تلسمه           

هــــر نه قـــدر دانــــیشماسان یاخشی دیر

 

آجـــــــی دیــــل آرتـــــیرار دوشـــــمانــــین          

ســـــنین آجـــــی دیــــل آزالـــدار حؤرمتین

سنــین آجی دیل یاندیرار عؤمرون خرمنین           

آغـــزین یـــانار دانــیشماسان یاخشی دیر

 

دده کـــاتیب حقی دئیه ر سست اولـماز            

ار-اســـــلان قـــــوجــــالار اؤلر پست اولماز

آجی دیل دوشمن دیر سنه دوست اولـماز            

اؤلـــه نه تـــک بــاریشماسان یاخشی دیر

 

               بو داغلار

کؤنول قوشو ایستر گیریب دولانـسین            

کســــیب قــاباغیمی بو داغلار مــنیم

لــــیلاسیز مــجنون تک آواره قالــدیم             

ایندی مســکنیم دیر بـو داغــلار منیم

 

ایــــپـــین او ایـــتیب یامان دولاشـیب             

صبرین چاناقلارین دولــدوروب داشیب

دردیم آغیرلاشـــیب حددیــندن آشیب           

ایـــندی یـــوکوم اولـــوببو داغلار منیم

 

قیلینجیم کـوته لیب دوشوب کــسردن             

سـؤزوم قبول اولمــور دوشوب اثردن

آلله اؤزون ســــاخلا بــــونـدان بــتـردن            

ایـــچیمی یـــاندیری بو داغــلار مــنیم

 

دده کـاتــیب قیـــساتمیشام دیـلیـمی           

زامــــان چـــرخی بــاغلاییبدیر الـیمی

ائـــولادلاریـــم بـوکوب مـــنیم بئـلـیمی          

اؤلــــسم قاتیـلیم دیر بو داغلار مـنیم

دده كاتيب قولونجي نين شعير سيته سي

ها!

بئش گون گن دونیایا آلدانما کؤنول

بئش گون سونا چاتار دؤوره دؤنر ها

دئمه قامتیم دوز بئلیم گوجلودو

یوکون آغیرلانار بئلین سینار ها

 

اوجا اوچما دئمه من قانادلیام

اوجادا اوتوروب یئددی قاتلیام

پیاده یه گولمه دئمه آتلیام

نوبه چاتار دای بابانی مینر ها

 

دوغرولوق بوکونون آلتیندان قاچما

امانت کیمسه نین سیررینی آچما

اؤزوندن ضعیفه چوخ اسیب جوشما

قازان چوخ قایناسا دیبی یانار ها

 

دده کاتیب کیم کام آلیب جهاندان

عارف اولان عبرت آلار زاماندان

وار گونونده بهره گؤتور تواندان

اجل قوشو کؤکسون اوسته قونار ها

  

دوز انسان

یارادانین قدرتینه چوخ شکور

آدام یارانمیشیق دوز انسان بیزیک

موحدیک لا اله ال الله

محمد امتی، مسلمان بیزیک

 

تورک اوغلویوق دالدالانیب سینمیریک

دوشمان قارشیسیندان گئری دؤنمریک

بیر قیزقین آتشیک تئز-تئز سؤنمریک

قارتال اوچوشلویوق ار اسلان بیزیک

 

اساس تورک اوغلویوق ایچ اوغوز خانلی

قوچاق نبی بابک بایاندیر خانلی

دین وطن اوغروندا قورخماز ایمانلی

ساواش میدانیندا بیر قاپلان بیزیک

 

دونیا بویو وورولمامیش وورموشوق

سویوموزدا ثابت قدم دورموشوق

اون سگگیر امپراطورلوق قورموشوق

گئری دؤنمز بیر مرد میدان بیزیک

 

آذربایجانلی ییق بیلسین دونیالار

دنیزلر ، قارالار ، یئرلر ، هاوالار

گورولتو سالاریق قورخار دریالار

داغلار زیروسینده بیر دومان بسزیک

 

دده کاتیب دوغرو یولدان چیخماریق

هئچ کیمسه یه پیس گؤز ائیله باخماریق

دوغرو تورکوک یاخماسالار یاماریق

هر زامان مطیع القرآن بیزیک

 

ساویشماز

گئنه کؤنلوم دوشدو یار سئوداسینا

بلا هاردا اولسا مندن ساویشماز

من عاشقم ساویشماز

بلا مندن ساویشماز

بو عادت دیر عاشیق لرده آختارار بلا تاپار

عاشق لردن درد و بلا ساویشماز

هر طبیبه دردین آچماز دال با دال

 

عاشق اولان معشوقوندان یارالی

یار ووروبدور یارام واردیر یارالی

من عشقم یارالی

یار گئیینیب یارالی

شیدا بولبول ناله چکر خار الیندن آه و واه

یارالیام یارام باغلار یارالی

خنجر ووروب داها دئشمز دال با دال

 

شاعیر هردن تجنیس اوخور جیغالی

قابل خیاط دونو تیکر جیغالی

عاشق اوخور جیغالی

دیوان تجنیس جیغالی

قناره لر باهار چاغی بوداق اوسته فغاندا

یار زولفونو یارداراییب جیغالی

اؤزگه لره اوزون آچماز دال با دال

 

دده کاتیب سؤزون سؤیلر دلیندن

اول اوره گینده سونرا دیلیندن

عزیزیم دیلیندن

عاشق اوخور دیلیندن

دیل خطردی عاقل انسان خوش دانیشار خوش دئیه ر

خلقی سانجاماز اؤزون قورور دیلیندن

هر نه گلدی ها دانیشماز دال با دال

 

 آغلادی

قادر آللاه بو محنتدن بو غمد

یاندیم جسم ایچینده جانیم آغلادی

پروانه تک آلیشمیشام آتشه

قایناییب جسدده قانیم آغلادی

 

سگگیز سجده گاهیم بیر یانا دؤندو

بئش جسمیم اعضادا دیوانه دؤندو

قلبیم قانا گؤزوم عمانا دؤندو

ایکی عینیم بیر زبانیم آغلادی

 

اود آلیب آلیشدیم اوره کده ناریم

گئجه گوندوز بیر آللاهه بالواریم

بوتون اوچ یوز آلتمیش داماریم

دؤرد یوز قیرخ دؤرد استخوانیم آغلادی

 

کاتب بیر آللاهه واردی پناهیم

بایقو تک ویراندا کیم بیلیر آهیم

دنیزلر جمع اولسا چوخدو گوناهیم

یاد ائدینجه روح روانیم آغلادی

 

کوراوغلو

ایسترم مردلری تعریف ائیله یم

مردلرین سولطانی قوچ کوراوغلودو

شهرتی یاییلیب توتوب هر یانی

ایگیدلرین خانی قوچ کوراوغلودو

 

عؤمور بویو مردلیک ائیله ساواشدی

نامردی اؤلدوردو مرددن ساویشدی

شجاعت مولکونه دوغرو یول آشدی

شجاعتین کانی قوچ کوراوغلودو

 

صحبتینین آغیزلاردا دادی وار

آشیقلارین مجلیسینده یادی وار

تاریخده ن سیلینمز گئتمز آدی وار

ارکک لیک نیشانی قوچ کور اوغلودو

 

کور اوغلو تک ار اوغلانلار وار اولسون

نامردلرین کؤنلو آه و زار اولسون

کوراوغلویا پیس دئیه ن لر خار اولسون

نامردلر دوشمانی قوچ کوراوغلودو

 

کوراوغلو تورک ایدی بیر اوغوز خانی

تورک لره قازانییب شوکتی شانی

چاملی بئلده قالیر یوردو نشانی

دیل لرین نشانی قوچ کوراوغلودو

 

دده کاتیب حئیف مردلر کؤچ اولدو

حسرتیمیز آرتدی ایکی اوچ اولدو

قوچ دوغولدو قوچ یاشادی قوچ اولدو

اسلانلار اسلانی قوچ کوراوغلودو

 

نه عادت دیر؟

قادر آللاه نه عادت دیر زاماندا؟

یوخسو لون دوز سؤزون هئچ کس حاقلامیر

نه قوهوم نه قارداش نه ده قونشولار

ایل لر دؤنور بیر-بیرینی یوخلامیر

 

مؤمن قارداش هردن تویا گلنده

مین لیک سپیر تویچولاری گؤرنده

اون بئش تومن مستحققه وئرنده

سانجی توتور صبحه کیمی یوخلامیر

 

علم مجلسیندن دولانیر اوزاق

معنالی سؤزلرده اولوبدور قاچاق

معناسیز سؤزلره قوچ اوغلو قوچاق

انگی برکدی ها دانیشیر لاخلامیر

 

دده کاتب اگری یولدان قئییدر

فلک دییرماندی خاقی اویودر

بیر آتا بیر سورو اولاد بؤیودر

سگگیز اوغول بیر آتانی ساخلامیر

 

سئوه رم

عاشق اولدوم بیر دلبرین یولوندا

دل وئرمیشم من دلداری سئوه رم

آنلایانلار ایچدی ادب جامینی

او سببدن خوش گفتاری سئوه رم

 

بیر گونوم جاواندی بیر گونوم قوجا

بیر گونوم آلچاقدی بیر گونوم اوجا

یاردان غیریسینه ائتمم ایلتیجا

من عاشقم آنجاق یاری سئوه رم

 

انسان گرگ ناموسوندان اوتانا

لعنت گلسین دوستا یالان ساتانا

نامرد ائیله بیللاه گئتمم گولشانا

مرد ائله آتشی ناری سئوه رم

 

سیز بیر باخین بو زامانین گردینه

نامرد شریک اولمور مردین دردینه

من کاتیبام مایل اولدوم دؤردونه

هر کس بیلیر چهار یاری سئوه رم

 

بوکولموشم

غنی مولم غم چکمکدن                        یوکولموشم بوخچالاردا

کرکس لر ال بیر اولوبلار                      منه گولور زاغچالاردا

 

سیزیلدارام کاباب کیمی                          بیر سؤالسیز جواب کیمی

اوخونمایان کیتاب کیمی                          ترک اولموشام تاخچالاردا

 

آنادان دوغدوم دوغولو                           سؤزوم سینمده بوغولو

نئیلیرم اون بیر اوغولو                            تک قالمیشام کوخچالاردا

 


دده کاتیب یامان اولودوم                           بوی بوکولدو کامان اولدوم


سون عؤمرومده چوبان اولدوم                   تک یاتیرام باخچالاردا

 

یئمک لرین تزه سی       دئمک لریم مزه سی

صاباح چاغی بئش گؤزه له اوغرادیم

تپره نیر کؤکسونده نار گوله گوله

بیر قیزیل قونچادی یاز چیجگی دی

یاشیل بوداق اوسته یار گوله گوله

 

عاشق اولدوم سن گؤزه له گول گوله

قاش اوینادا کیپریک وورا گول گوله

بورون فیندیق دوداق گوله گول گوله

بیزه قوناق گله یار گوله گوله

 

بویون سرو هیندی یاناغین لاله

گؤزلرین گؤرندن ایستیر جان آلا

حسرتین کؤنلومده قالا ها قالا

سالدین اوره گیمه نار گوله گوله

 

دده کاتیب گئنه آرتدی حسرتین

گؤزه لدن آیریلماق چتین دیر چتین

دئدیم بیزه مئیلین بس محبتین

گولو مسنیب دئدی وار گوله گوله

 

عرفان عالمینده

عیرفان عالمینده اینسان ایچینده

هئچ زامان یاخشییا یامان دئمزلر

اخلاق دفترینده قرآن ایچینده

ریاکارا اهل قرآن دئمزلر

 

انسان اودور بوش دورماسین چالیشسین

عاشیق گرک عشق اودونا آلیشسین

بیر انسان کی هر نه گلدی دانیشسین

حیاسیزا اهل ایمان دئمزلر

 

انسانلارین وفالیسی یاخشی دیر

آینالارین شفافلیسی یاخشی دیر

اوغرونوندا اینصافلیسی یاخشی دیر

اینصافسیزا صاحب وجدان دئمزلر

 

دده کاتیب بو جمله یه خوش اینان

ایمانین خرمنین یاندیرار یالان

وارلیا دوست اولان یوخسولا دوشمان

هئچ قانوندا اونا اینسان دئمزلر

 

اؤلندن سونرا

کؤنول کیمیادیر عؤمرون باهاری

سولاجاق بو داقلار اؤلندن سونرا

فرصت گئتسه حسرت بره باغلاماز

بیرده دؤنمز ساغلار اؤلندن سونرا

 

دم غنیمت،چالیش قازان ساغ ایکن

آتشی سؤندورمه قازان داغ ایکن

دیء دانیش دیل دوداق داماق ساغ ایکن

باغلانار دوداقلار اؤلندن سونرا

 

آدام وار دادماییب دوستلوق شربتین

وقتی بیلمز الدن وئرر فرصتین

ساغلیغیندا بیلمز دوستون قیمتین

افسوس ائیلر آغلار اؤلندن سونرا

 

دده کاتیب هئچ قورتماز دیدهسین

کیم ساغالدار اوره گینین زده سین

اوغول واردیر هر گون دؤیر دده سین

اوچ آی قارا باغلار اؤلندن سونرا

 

اوغول اؤلومو

مدد سندن ای جان وئریب جان آلان

صبر ائیله ین مصیبته دایانار

هر آتشه بیر سو سپسن او سؤنر

قارداش اودو سؤنمز یانار ها یانار

 

اوغول اوره کدن دی یاخار اوره گی

قبول اولسون اوغولسوزون دیله گی

قارداشی اؤلنین یانار دیره گی

دیره کسیز خانه سی یانار ها یانار

 

اوغلو اؤلن آنا سیلمز گؤز یاشین

باجیسی قاردان آییرماز باشین

بیر ایگیت کی الدن وئرسین قارداشین

بئلی سینار ناله چکر ها یانار

 

کاتیب سئور اولوسونو ائلینی

تک لیک لال ائلییب دئیه ن دیلینی

اوغول دردی بوکر آتا بئلینی

قارداش اودو شعله چکر ها یانار

 

زمانه

قادیر آللاه بد زامانین الیندن

گونو گوندن ایشلر دوشور یامانا

آنلایانلار آغلیر قانمازلار گولور

گؤروم دگیشلنسین تئز بو زامانا

 

محبت آزالیب سویویوب قانلار

جسد لر یارالی ، سیزلاییر جانلار

شهرت اولوب عیبادتلر احسانلار

ایشیق گونلریمیز دؤنوب دومانا

 

بوتون ایشلریمیز اولوب اویونچاق

اوزلولر اوزده دیر دالدا اوتانجاق

گئچی لر قویونا دئییر تومانچاق

تومانچاقلار گولور کؤهنه تومانا

 

دده کاتیب بودور سؤزله رین دوزو

دوغرو نطفه لرین بیر اولار اوزو

قانماز دوستون ایکی یوزو، اوچ یوزو

قوربان اولسون بیر آنلیان دوشمانا

    

غفلت

 

اؤزون داده یئتیش یارادان آللاه

گوجدن دوشدوک قدرتیمیز قالمادی

مین دؤرد یور ایل شهرتیمیز واریدی

ذلیل اولدوق عزتیمیز قالمادی

 

دوستلاری اونوتدوق دوشمانی توتدوق

یولداشی بوراخدیق اویناشی توتدوق

بیرلیک آغاجینی کؤکدن قوروتدوق

دامارلاردا غیرتیمیز قالمادی

 

دامارلاردا ایستی قانلار آخاردی

قیلینجیمیز شیمشک کیمی چاخاردی

هر دؤرد طرف گوجوموزدن قورخاردی

هئچ زاد اولدوق هیبتیمیز قالمادی

 

دده کاتیب بیزی پوزدو بو غفلت

دیلده داد قالمادی آغیزدا لذت

خوش جمله دیر معلول اولماز بی علت

علت بودور وحدتیمیز قالمادی

 

اوچ ها اوچ

 

ده لی کؤنول چوخ آه و زار ائیله مه

 پروار ائله غمخانه دن اوچ ها اوچ

دردین اولسا آلچاقلارا سؤیله مه

بیر دردین آرتیرار ائیلر اوچ ها اوچ

 

مرد اوغلانلار هر زامانلار مرد اولو

یئمه نامرد لقمه سینی در اولو

قورد بالاسین هر نئیله ین قورد اولو

اصیل قوچدان قوچلوق اولار قوچ ها قوچ

 

خسیس لرین دویماز گؤزو دار اولار

الدن یاپیشانا مولا یار اولار

شورا یئرده بوستان اکمه خوار اولار

سعیین باتار توخمون اولار پوچ ها پوچ

 

دده کاتیب چاغیر شاه ذوالکرم

حقینه قانع اول چکمه درد-غم

پیس قونشونون قونشولوغون جهنم

یوکون یوکله جهنمدن کؤچ ها کؤچ

 

نه زامان گله جک؟

 

قادیر آللاه در وئریبسن                      در مان نه زامان گله جک؟

قطره لر قاتیب حالیمی                         عمان نه زامان گله جک؟

 

عمان دالغادا،سسده دیر                        کؤنول زیندان،قفسده دی

بوگون فرصت کرکسده دیر                     ترلان نه زامان گله جک؟

 

ترلان دوشوب توردا قالدی                     کلیم الله طوردا قالدی

سیف آیه سی هاردا قالدی                      فرمان نه زامان گله جک؟

 

قرمان گلسین گؤزوم در ده                     فاتح فتح خیبرده

دده کاتیب دولوب درده                           لقمان نه زامان گله جک؟

 

سن ده گول

 

ده لی کؤنول چوخ ائیله مه آه و زار

یاز آچیلیب گوللر گولور سن ده گول

صبح آچیلدی ظلمت اولودو تار و مار

سولار جوشوب سئللر گولور سن ده گول

 

بنؤوشه باش وئریب بویاندی لاله

ساقی لر الینده گزیر پیاله

رقیب لر گؤرونجه دوشدو خیاله

جهان شاددیر ائل لر گولور سن ده گول

 

سرو سایه سالیب قمر اولدو شق

عندلیب دیل آچیب اوخور هوالحق

مشاطه لر نوردان چکیبدیر بیدق

مشاطه گول،تئل لر گولور سن ده گول

 

دوستون باغچاسیندا بولبول غزلخوان

ارغنون عرشده اوخویور سبحان

کاتیب غصه لنمه الحکم قرآن

حقی دئیه ن دیل لر گولور سن ده گول

اويناسين . سوردوم . اوغلویام . سویوموز دده كاتيبين شعرلري

   اویناسین

قادر الله گئدسین قیشین دومانی

                                      یئنی باهار گلسـیـن گــول لـر اویناســین

چیچکلنسین یوردوموزون هریانی

                                      یاغموریاغسین جوشقون سئللراویناسین

 

گوللربیزیم اولسون قازلاربیزیمکی

                                       سـؤزلــر بیــزیــم سازلــار بیــــزیمــــکی

ماراللار بیزیمکی نازلار بیزیــــمکی

                                       یایلا یاشیللانسین ائل لر اوینـــاســـــین

 

قدرت لنسین ایگیت لرین قوللاری

                                       گوجلنک قاپسـایاق سـاغی ســولـلاری

ووراق پوزاق آچاق باغلی یــوللاری

                                       جاده لر شن اولســون یوللار اویناســین

 

بیـربیـره دایانسین گوجلو چیگیـنلر

                                       قاراباغدان چیخســـین قودوز خائیـــن لر

باکیدا اوخونسون آشیق قادینــلار

                                       بارماق میضراب چالسین تئللر اويناسين

 

دده کاتیب قیساتمارام دیلیمـــی

                                      حقــه دوغــــرو باغـلامیشــام بئــلــیــمی

چوخ سئــورم آذربایجان ائلینـــــی

                                       آذربایجان تورکـــی دیللــر اوینــاســــــین

 

   سوردوم

عاریفلردن سوردوم دونیا احوالیـــن

                                               "آزاد قوشـا بـیـر قفسـدی" دئدیـلــر

عؤمرون اعتیبارین سوال ائیله دیــم

                                                گئدی گلمـز،بیر نفســدی دئدیـلـــر

 

دئدیم بیـرسرمایه،بیــرده سعـــادت

                                                 دئدیلــر،خوش اخلاق، بیرده قناعـت

دئدیم شوهرت ایچون اولسـاعیبادت

                                                "عاریف دئییــل بول هوسدیر"دئدیلــر

 

دئدیم دونیا مالی ،دئدیـــلر عیبــرت

                                                دئدیم بس جوانلیــق، دئدیلرفورصـت

دئدیم بس قوجالیـق،دئدیـلر حسرت

                                                  عؤمــرون پاییز یئلی اسدی دئدیلـر

 

دده کاتیب غم نهالیــــن غم اکـــــه

                                                  غم خرمنین،غم آنباریــن غم توکــــه

عؤمرون سوفرسینن بیر نئچـه تیکـه

                                                  یئدیم دویمامیشدان بسدی دئدیـلـر

اوغلویام

یـــارادانــا شــوکر ائـــــــــیلرم                من بیر موسلمان اوغلویام

فیکر ائتمه میش دانیشمارام               بیر دوغرو اینسان اوغلویام

ایلهام آلـمیشام قورآنـــــــدان                عیبرت آلـمیشام زامانـــدان

قورخمارام توز دان دومانــدان               دالقــــالی توفان اوغـــلویام

من بیر تـــورکم بوز قوردلـویام              اوغـــوز دده قـــورقودلویــام

بــیر قــیزقـین آتش اودلویــام                بــیر غیرتلی قان اوغلــویـام

دده کــاتیب ائـلیم تـــورکــــدو               دوغرو دوزگون یولوم تورکدو

خوش دانیشان دیلیم تورکـدو               مـــن آذربــایجان اوغـــلویام

 

سويوموز

کؤنول دیللر تانیدیرسین سؤیـــونـــو

                                           بیز تورک تورونویوق قوچ اوغلانلییــــق

بیرکؤکدن آیریلمیشیق اونبئش دال بوداق

                                            خزر  دنیزینـده   چئـــویـــره  یانلیـیـــق

 

تورک اوغلویوق بیز شاواشـا چیخاندا

                                            ییلدیریملارچارپیپ شیمشک شاخـاندا

دوشمن کؤکسوسونه سونگو تاخاندا

                                             قیزمیش قاپلان کیمی های كیرانلیــیــــق

 

بوتون تورکـــــلر بیــر بیــــره چاتــــــــار

                                             قازاق،قیرقیــــز،چرکـــز،تورکمـــن،تاتــــار

یوردومدا اوســـتون شاعـــیرلـــر یاتــار

                                              قاراباغ، ناخجیــــــوان ،داغیستانلیــیـــق

 

کیمسه گیزله دمز تـــورک آدی ایتمــز

                                             تاریخ لــر یازیسی سیلینــــمز گئدمــــــز

سؤزو قیسا کســک،چون سونا یئتمز

                                               اینسانلـــیق بیلن ،بیز اینـسانلییــــــــــق

 

سئوریک وطنی، دینــــی تانرینــــــــی

                                               کســیریک دوشمنــین تار تامـارینـــــــــی

آتشه یاکـــاریـــق ،بــوتــون واریــــــــنی

                                            شوکور موسلومانیــق، بیــز ایمانلییــــــق

 

موغـــولدان باشلامیش رومـــانا قـــــدر

                                           بولــــغار،صوفیـــــادان گیــرمـانا قــــــــدر

تورکـــــــیه،ایراقــــــــدان افقــــانا قـــــدر

                                               بورادادا  آذربایــــجانلیــــــیـــــــــق

 

اسکی ده ن تانییــور دونیــــالار بـیــــزی

                                           دنـــــــــیزلـــــــر قارالار هــــاوالار بیـــــزی

هئچ قـــــورخــودامـــاز هـاوالار بیــــــــزی

                                           گوجلو بیلک لی ییق ایستی قانلـییـــــق

 

دده کاتیب بیز ناموســـــو آتمـــاریـــــــق

                                             اؤلکـــــه میزی یابانجـی یا ساتمـاریــــــق

یوردوموزون بک چی سییق یاتماریــــــق

                                             چیـــلیــک قـــوللار ایلـــــه آرچالانلیــــیـــق

TÜRK OĞLU تورک اوغلو -دده كاتب

 
 
Asil  Türk oğluyuz  iç oğuz  hanlı
 
"Koçak Nebi"," Babek"," Bayandır han"lı
 
Din vatan uğrunda korkmaz imanlı
 
Savaş meydanında bir kaplan biziz
 
 
Dünya boyu vurulmamış vurmuşuz
 
Soyumuzda biz yılmazca durmuşuz
 
Onsekiz imparatorluk kurmuşuz
 
Geri dönmez bir merd-i meydan biziz

 
Azerbaycanlıyız bilsin dünyalar
 
Denizler karalar yerler havalar
 
Gürültü salarız korkar deryalar
 
Dağlar zirvesinde bir duman biziz
 
 
Dede Katip doğru yoldan çıkmayız
 
Hiç kimseye fena gözle bakmayız
 
Doğru Türküz yakmasalar yakmayız
 
Her zaman Türklüğü koruyan biziz

بيللاه -كيبر ائيله مه-قالمادي-قالماسين كاتيب قولنجي

        بیللاه

کــــونول الده قــــلم وصــــفی  حالیمی

                                             یــــادگار قـــــالماغا یـــازارام بیــــللاه

سینه م مــیدان اولوب غم آل –وئـــرینه

                                              بـــــلالر آلــــــماغا بــــــازارام بیــــللاه

 

قارقــــانمیشام هــــر میحنته یانام من

                                              قیزیل لاله کیمی بـاغری قـــانـام مـن

یوواسیز قـوشلار تــــک سرگردانام من

                                              بـــو داغــدان او داغــا گـــزره م بیللاه

 

توخموم شور توپراقدا یانیب کول اولدو

                                              دردیم آرتیب گونو گـوندن بول اولــــدو

  مجنون کیمی آخیر یوردوم چول اولدو

                                              او داغـــــــدان او داغــــا آزارام بــیللاه

 

دده کــــاتیب یولوم دوشــــدو اوزاغـــا

                                              طوطی تک هم قفس اولموشام زاغا

تپـــــه دن دیـــرناغا بــــاشدان ایـــاغـــا

                                               دیــــلدن تا دوداغـــا آزارام بـــــیــــللاه

 

                       کیبر ائیله مه

دلی کــونول کـــــیبر ائیله مه حــــلیم اول

                                     کــیـــــبره لـعنت ائــــــیلیر کــــلامه شـــریف

ســـن الـلاهـــین قـودره تینه تسلـیم اول

                                     گــــویـــلــره اوخ آتــــــما ای عــبد ضــــــعیف

 

طــــمعـکار ایــنـــــسانین باشی اوجالماز

                                     قـــــناعــت اهلـــینین کـــــونلو قوجــــالــماز

صبــــر ائــدنـــدن هئچ مــوصیبت باجالماز

                                      صـــــبر بـــیر کــــیمیادیر حق ائــدیب تعریف

 

چــــوخ گــولـن کــئچینین اوزو ســــورتولر

                                      ادبــــلی ایـــنـــسانین عـــیـــبی اورتـــــولـر

نامــــرد اولـــسه خــلقین جانی قــورتولار

                                        مــرد اولـــنده هـــامــی دئــیه ر وای حیـیف

 

دده کاتـــیب بـــــیر آلــــلاهـا ایـــــنـاندی

                                       مـــینت چــــــکــمز مــیـنت بـــار گـــرانـــدی

یارامـــــیشا رزاق قـــادر ســـوبــــحــاندی

                                         اوره گــیـن آیــــناســیـــن ائـــیــله مه کثیف

 

       قالمادی

دلی کــــونــــــول اویــــــما مــــیمـانخانه ده

                                         کاروان کــــوچدو او مــیمانـــلار قالــمادی

طــــمع گـــوزون تــــــــیکمه مــالا مـــقــاما

                                        خـــانــلارکــوچدو خــانــدانـــلار قالـــمادی

 

بــــیر واریــــن گــــوروب ایـــفاده ســــاتدی

                                        کــــیبر ائیله ییب او گــویــلره اوخ آتــــدی

تــــوپراغا قــوشانیب اوز قــــویوب  یـــاتدی

                                        جســدلــر چــورودو جـــانلار قــــالــمادی

 

بــــیری اوزون گــــوروب آزدی یـولـــونـــدان

                                       اوتوردی یــولون هر نه یی دئدی پولوندان

بیر دم قـودرتــــیندن بــــیر دم قولـــونـــدان

                                        قــول قـــیریـلدی پـهلــیوانــلار قالــمادی

 

بیری مولکودن دئدی بیری مــــاشــــیندان

                                         اویقونلوق سئوداسین آتــماز باشــیندان

غـافــیل اولــدو یــارادانــــین ایـــشـــــیندن

                                          بــو دونـــیادا  سـولــیمانــــلار قالــــمادی

 

جوشقون کونلوم گئنه درسین اوخوسون

                                         تـــوک آغاردی بیلدیم کــفن قـــوقـوسون

ائشــیدیب بـــیلنلر رحــمت اوخـــوســو ن

                                         کــاتیب کیمی گــــوهر خــانلار قالــمادی

 

قالماسین

قادر الله بودور سندن دیله ییم

بولبولون اینتیقامی خارا قالماسین

عومرون باهاری یامان قیش اولدو

یئنی یار آچیلسین قارا قالماسین

 

درویش اولوب قورشانمیشام پوستوما

غم اوردوسو هوجوم ائتدی اوستوما

سحر یئلی سلام آپار دوستوما

گولسون اوره ئینده یارا قالماسین

 

بیر دردیم بئش اولدو بیله نیم یوخدو

آغلارام گوز یاشیمی سیله نیم یوخدو

قارانلیق گئجه ده گله نیم یوخدو

صوبح آچیلسین شب تارا قالماسین

 

منیم بو دردیمی بیر الله بیلر

دوستلاریم آه چکر دوشمانیم گولر

کاتیب یاراداندان بیر دیلک دیلر

منیم آهیم سیتمکارا قالماسین

شعرهاي دده كاتب قولنجي

آذربایجان اوغلویام

یارادانا شـوکر ائــــیلرم مـــن موسلمان اوغـــــلویام

دیو-اجــیـنّه دگــیلم ، بلـــکه ایــــنسان اوغــــــلویام

ذاتیم دوغرو، سویوم دوغـــرو عقد صــــحیح اولادی

دوز نوطفه دن دوغولموشام حکم قـورآن اوغــــلویام

 


اساس سویوم تورک دور منیم من اوغوز نسلیندنم

شکّ شوبهه یوخــــوموزدور یـــوزد ه یوز نــسلیندنم

ایفتخارلی آذر بــــایــجان دوغــــرو - دوز نــسلیندنم

سؤز اوستادی دده قــــور قـــوت عین اوز نسلیندنم

سانلی –شانلی تاریخیمیز دوغرو باستان اوغـلویام

 


آذربــــایـــجان بـــئــشیگینده قـــهرمانـــلار بسلنیب

شـــاعـیـرلــری ســـانا گـــلمز غــزلخوانلار بسلنیب

آدی بــــللی باغـــیر خانلار ، ســتار خانلار بسلنیب

دشــــمنه دال دوندر مه ین قوچ اوغـــلانلار بسلنیب

یاتمام تولکی دالداسیندا ، ارکـــــک آسلان اوغلویام

 


دده کاتــــیب بـــیر رنــگیم وار هــــر رنگه بویانمارام

میــللتیمی تعـــریف ائتسم اؤلـــونجه اوســــانمارام

آذی یم - تورک اوغلویام ذاتـیمی خوارسانمارام

پارچــــا –پارچــــا دوغـــــراســالار اؤزلوگومو دانمارام

موســــلمانام،تورک اوغلویام،آذربــــایــــجان اوغلویام


کراسون قیزی

کراســـــوندا بـــیر قیز گوردوم

                  گزر ســاللا نا ساللانا

سانکی بیر سـونا گاز گوردوم

                  اوزر ســاللانا سـاللانا

 

کـــــینا یــــاکــمیش ال لرینه

                حایران اولدوم دیل لرینه

آلــــتون مــــیــخک تئل لرینه

                  دوزر ســاللانا ســاللانا

 

کــــیـزیل غنچه یاز چیچگی

                  بودور گوزل لر گویچگی

ساچلارین هندین ایــــپگی

                  بـــزر سـاللانا ســاللانا

 

دده کاتیب گورسون گوزون

                  میصرده زلیخانین اوزون

قاش آلتیندان خومـار گوزون

                  سوزر ســاللانا ساللان


                                 خبرين وارمي؟

 

        گئجه-گوندوز خلقه ايراد ائد نلر

هئچ اؤزون اؤزوندن خبرين وارمي؟

قونشونون گؤزونده قيلي گؤرنلر

بير باخ اؤز گؤزوندن خبرين وارمي؟

 


مؤمون قارداش هئچ بيليرسن نئديرسن؟

ايشين بودور خالقين عيبين گودورسن

بئش قدمده دؤردون اَيري گئديرسن

بير دؤن باخ ايزيندن خبرين وارمي؟

 


حرام مالدان فاخير ليباس گئييرسن

آغيز سيلمك نه دير؟! موردار يئييرسن

آشيغين سازينا حرام دئييرسن

اؤز ساختا سازيندان خبرين وارمي؟

 


دده كاتيب سن ده بير بيل حسابين

دوز عملين آزدير چوخدور خرابين

قورخ او گوندن اوخوناجاق كيتابين

دئدييين سؤزوندن خبرين وارمي؟

 

 


منه نئيلر؟

 

حيكمت عالميندن دؤرد سؤز اؤيرنديم

آرتيق درده دَيمز سؤز منه نئيلر؟

بيردن باشلاميشام بيرده دورموشام

يئتميش، سكسن، دوقسان، يوز منه نئيلر؟

 


حياتدا چارپاشيق يوللار كئچميشم

اوّل آختارميشام اوّل سئچميشم

عشقين آتشينه يانيب پيشميشم

اود اودو يانديرماز كؤز منه نئيلر؟

 


باطيل بئش گؤن اوينار دوشر اثردن

حقيقت شمشيري دؤشمز كسردن

يارادان سالماسين مني نظردن

قوْي باخسين بد نظرگؤز منه نئيلر؟

 


دده كاتيب الهام آلار اوزاقدان

يولداش اولمام من قورخارام قورخاقدان

درباري لر قورخار توزدان، تورپاقدان

اكينچي اوغلويام توز منه نئيلر؟

 

 يالان دونيا

 

چــــوخ اويونلار ســــنه يارار

                        يالان دؤنيا دئييل ميسن؟

دون بوْشاليب بو گؤن تكرار

                       دوْلان دؤنيا دئييل ميسن؟

 


دَيیير مانـــسان اينـسانلارا

                        قـــييارسان دادلي جانلارا

اجــــل بومــباسين خانلارا

                        چالان دونيا دئييل ميسن؟

 


آتـــش اوجــــاغين قوراندا

                       آجــيق تكــمه سين ووراندا

قــــهرمانـــــلاري يـــوراندا

                       گــــولن دونيا دئييل ميسن؟

 


دده كاتيـبـين سسينه

                      چـــــولقالادين غم سيسينه

ســــوندا اؤلوم قفسينه

                       ســـالان دونيا دئييلميسن؟

اورمو گؤلو منظومه سیندن

اورمو گؤلو منظومه سیندن

اورمـــو  گـؤلو  اول  آللاه  آد اولسون

کؤنلومـــوزده دائیم آللاه یاد  اولسون

آذربایجان  مـیللتیمیز  شاد  اولسون

  خوش دوشونک ،خوش چالیشاق ،خوش بیلک

  بیر ـ بیر ایله  خوش  دانـــیشاق   خـوش گولک

اورمـــــو گؤلو باهارلارین ، یازلارین

گؤللرینده،اوردک ،سونـا ، قازلارین

تورکــو آشیقلارین تورکـو سازلارین

  چالیب اوخوسونلار داغیلسین غم لر

  آرامیزدان  گئتسین   کدر   سیتم  لر

اورمو گــؤلو من باغــلی یام ائللره

آذربایـجانا  هم  تـورکــــو  دیـل لره

نیسان یاغـمورونا آخان سـئل لره

   یاغمور  وورسون  پاسلاریمیز  سیلینسین

   چیرکین لیک،گؤزل لیک او وقت بیلینسین

اورمـــــو گـؤلو تـــورک اوغــلویوق تورکوک بیز

یوردومـــــوزون  قـــــوروقچـوسو  تورکوک  بیز

باشماق اولمامیشیق هر واخت بؤرکـوک بیز

   تاریخ   بــویــو   اوجــالـمیشیق   اوجا ییق

  دوشمن لر سانماسین دوشگون قوجاییق

اورمـــو گــؤلو " دده کاتیب " هله وار

زامان چرخی باشــین قاتیب هله وار

 اویـانـــماییر   بختی   یاتیب  هله وار

   بـــیر گــون اولا یـاتـمـیش بـخــتی اویــانــا

   غیــیرت آتـــی  مــینیب  چـــاپـــار  مـیدانا

شعرهاي تركي دده كاتيب قولونجو

             گؤزلر

بـــاهارچـــاغی یــــاز آیلاری گـــلنده

                                             غونچه لر باش وئریب بوداغی گـؤزلر

یار باخیشین بیر اوخ ووردو سینه مه

                                             قاشین کمان  قوروب بو داغی گؤزلر

یار یــولوندا شــوکت اولار شــان اولار

                                              یار یولوندا یوز مین قـوربان جان اولار

بولبول خــار الینده باغری قــان اولار

                                              اوخـور چه چه وورار بو داغی گــؤزلر

شـیدا بولبول اوخـــور  قــونار گوللره

                                             گــؤز یاشـــلاری آخار دؤنــر سئللره

جییران صحرالارا ســـونا گـــــــؤللره

                                             کهلیک قاققا ووروب بــوداغی گـؤزلر

ســحر یئلی صــفا وئــــریر نفــــسه

                                             قــــومرولار اوخــــور وئریر سس سه

دده کــاتیب گــئنه گـــلدی هوسه

                                             لیلاسیز مجنون تک بـوداغی گؤزلر

 

    دوغرو موسلمان

یـارادانا شــــوکر ائـــدریک دوغـــرو مــــوسـلمان بیزیک

الـست گـــــونو بلا دئـــــدیک  هم اهــــــل ایـمان بیزیک

تـــورک اوغلویوق تـــورک تــورونو یوردوموزو سئوریک

یـوردوموزون دوستونادوست دوشمانا دوشمان بیزیک

 

اوغـــوز،بـــابک،کـــوراوغــــلونو خاطـــرلــــردن آتماریق

دده قـــوردقـــود اؤیـــودلــرین هــئچ وقت اونــوتماریق

مــردلــیک ایله ســـاواشـــاریق دالـــــدانـــیب یاتماریق

تولــــکولره باش ایــمه ین بـــــیر بـاش اســـــلان بیزیک

 

بــــوتون دونـــیا تاریــخینده دوشـماندان بــاج آلمیشیق

آلــچاقــلارا اییــلمه  مــــیش هــــر زامان اوجالمیشیق

دوشمانلاربؤیله سـانماسین سارسیلیب قوجالمیشیق

تــــلاطــــیملی دنـــــیز کــــیبی  دالـقالی تــوفان بیزیک

 

تاریخــلری ورق وورســـان آدلــی سانلی شانـلی ییق

آغـــری داغــین زیروه سی تک هر زمان دومانـلی ییق

آذربــایــجان بــــالاسی ییق ایستی  غـــیرت قان لـییق

یئــدی ایــقــلیم تانــیر بــیزی دیـل لرده داسـتان بیزیک

 

دده کاتـــیب بــیر اوزلــویوک ســـویـــومــوزو دانــماریق

اؤز ســویــونو دانــانـلاری آصـــلا ایـــنسان ســـانماریق

دین ایـــله  وطن اوغـــروندا جان وئــرریک اوسانماریق

قورخوبیلمز تورک اوغلویوق بیر قیزمیش قاپلان بیزیک


   تووکل الله

توکل الله چولـونده فعلیــمی قیسـاتمیشـــام                    

قضـاقدر قارشیسیندا قولــــومو قیساتمیشـــــام

حقه واصل اولماق ااوچون چوخ توسل یولو وار       

توحیدی قیبــله ائتمیشم یـــولومو قیساتمیشـام

 

آغاج تمکــین ائتــــمز من اونـــــا دایانمــــــارام         

استدلالـــیم بیردیرمنیم آیــــری دلیل قانـمـــــارام

ربـبیمه بـــلی دئمیشـم دئدیگیمی دانمـــــارام              

هر سوز ایله اوینامـارام رولــــــومو قیساتمیشــام

 

اعدادی بیردن باشلاساق سوناچان وارمالییـــق        

اوردادوروب معکوس سایساقبیزبیرده دوررمالیـیق

عقل علمین یولو محدود بیز تورموز وورمالییــق       

هر نه یه ال اوزاتمارام الــیـــمی قیساتمیشــــــام

 

دده کاتیب قیسادانیش قیساسؤزده وارحیکمت        

اوززون سؤزدو فلسفه ده معلول اولماز بی عــیلت

تسلسلا چکسک اگر چاتار نخستیــن عیلـلت          

اورادا دورماق لازیمدیر دیــلیـمی قیساتمیشـــــام

دده لر دده سي دده كاتيب قولنجي(قولونجو)

      بيزيم دئييل

 قادر الله گؤر نه گونه قالمیشیق

باغچا بیزیمکی دیر گول بیزیم دئییل

سن بؤلن بؤلگولر قابول اولمادی

پتک بیزمکی دیر بال بیزیم دئییل

 

باهار چاغی گؤی گئییلر صحرالار

ذوقا گلیب دالغا وورار دریالار

یاغمور یاغار یاشیللانار یایلالار

یایلا بیزیمکی دیر ائل بیزیم دئییل

 

قؤیونو چالدیلار خائیین چوبانلار

خارایولداش اولدو ناشی باغبانلار

اود توتوب معدنلر ،آلیشدی کانلار

معدن بیزیمکی دیر لعل بیزیم دئییل

 

نه توفاندیر نه قاوقادیر نه دومان

آتش آلیب خرمن یانیر یان ها یان

دده کاتیب دیلین ساخلا دور دایان

اوره ک بیزیمکی دیر دیل بیزیم دئییل

 

 مغرور اولما

اینسان اوغلو مغرور اولما حالا حالدا گــــئده جک

چین چین اولاجاک صورتین خط خالـدا گـئده جک

زامان چرخی پوزدوراجاق دال بوداغین سـولاجاق

دوز قامتین بـوکـوله جک بو جمال دا گـــــئد ه جک

 

اؤزون چالما  داغا داشا ایشینده توت بیر حیساب

روزی بؤلن  روزی بؤلوب حددســـیز ائتمه شـیتاب

بوتون دونیا سـنین اولـــسا سون  یئرین زیر تــراب

 حساب سنین مال واریثین خام  خـیالدا گئده جک

 

قارون کــیمی مال ییـغاسان یل دسـتان اولاسـان

یا درویش گوشــه نشـــین یادا ســـولطان اولاسان

یا بــیر آجـــی دیلـــین اولا یادا غــزلخوان اولاسان

کســـیله جل نــطـق بــیان لب بال دا گــــئده جک

 

دده کاتیب خان اولاسان خلقه فرمان دئــیه سن

بـــیر یاوان چوره گـــین اولا یادا بــــیریان یــیه سن

یا بــیر ییرتیق دونــــون اولا یادا الوان گــــئیه سن

سؤکوله جک تیکمه لرین تیرمه شــال دا گئده جک

استانبولي شعير دده كاتيب-دان

            شو دونیا

شـو دونـیا بنزییـور بیـــر میحـــــانه یه

هر گلـن آییقلار سر حوش گــئــدیور

بئش گون اگلنجه بئش گون چیله ده

ان سونو حاسراتا دوشموش گئدیور

 

حریص لر دونیــادا قالاجــــاق سانـدی

گنجیلیک آتین بینیپ چاپدی دولاندی

سون نفس اویکــودان آییلیپ کانـدی

حایات لامبالاری سـؤنموش گئدیـــور

 

بیـنـــــالار یاپـــدی کـــاتلاری یئـــتدی

فـــیدانلار اکــدیردی یــئمه دن بیتدی

حاققا جان وئرمه نین زامانی یئتـدی

بوتون یاپدیغینا کـــــوسموش گئـدیور

 

کــــاتیب حــاققا گووه ن تانـریا ایـنان

دونیایی سئـمز گـــرچک بیر ایـنـسان

ایستر ادنا اولسون ایستر قاهرامــان

سیــرادا مکـــتوبون آلـمیش گــــئـدیور

 

عالم بزرگ جهان ترك .تورك دونياسي نين بويوك عاليمي دده كاتيب

  •        سونو دورد

      ابــــجد حســــابیندان دم ووران اوستاد

      بئش ایسمیدن سوراجایام سـونو دورد

       بـــــیرینجی سی تــک آللاهین آدی دیر

        بـــیری بیردیر بیری سگگیز سونو دورد

 

      حق عاشــــقی مرد میداندان قاچیلماز

       عیلم اولمــــاسا دوگون تئز تئز آچیلمـاز

       ایکـــینجیسی بیردی ایکی اوچ اولــماز

        آلتی ایلــه بیر بیری سگگیز سونو دورد

 

        حــققین آدی دیــلده جــــاری مـــــورتب

          کــــیبر ائیله مه اول شکسته مـــــــودب

         اوچـــونجوسو دورد حرفـیدن مـــــــورکب

          سگــیز و قیرخ بــیری اوندو ســـونو دورد

 

          منم دئــــیه ن لرین ســــونلاری هئچ دی

          شــیطان کیبر ائیله دی قوولدو قاچــــدی

           دوردونجو دوردحروف نقطه سی هئچدی

            قـــــیرخ ایله اوچ بیری اون دو سونو دورد

 

            دده کـــاتیب آلــچاق اوچــــان اوجـــــــالار

            چــــوخ یئهین آت قــووان دوشــر قوجـالار

             بــــئـشینجی سی بــاطل لردن بــــاج آلار

             ایکـی قیرخ دی بیری سـگگیز ســونودورد

 

فرياده گل

بــــوغیــفلتدن آیــیلمیرام ای خــــــدا فــــــــــــــــریاده گل

 یـالقیز قالمیشـام ظــــولمتده غــــــــوغاده فـــــریاده گـل

  اول آدم خلـــق اولاندا  یــــاراندی جـــــــــومله گـــــــوناه                                                   

  بیــر لوطــفودن عفو اولــونار مین خــــطا فــــــــــریاده گل

 

اوخــــوموشــــام دؤرد کیتــــــــابی بیلمیــــرم لــــیل نــهار

بیلمه دیم عؤمروم قدرینی کئچدی فورصـــــــت گئتدی کار

کـــــــــل شی هالــــــــــــــک غیر از خـــدا کــــــیمدی وار؟

کـــــــفر ایـــسلاما غـــالب اولــدو مدد، اولــدوق تــــارو مار

مــصطـــــــفی دئــدی شــــــانینده لافــــــتی فــــریاده گل

 

ســونا واردی دفــتریمیز شــــیمدی باخین دولـــــدو جــــام

مــوقدرین حـــــؤکــــمونه باخ ایشلر قالـــــدی ناتــــــــــمام

عـجب یولــــون یولچوسویوق فرق ائیله مز خــــاص و عـــام

الـــف الله ب بـشـــــــردن وای آلانـــــــــــــدا ایــنتیقـــــــــام

مـــــــــــــیم محمـمد کان رحــمت سیدا فـــــــــــــریاده گل

 

صــور چالــــــــیندی اویما غافیل وار حققـــین محضـــــرینه

کـــیم بیلیر کـــیمین حالــــــینی هر کــس  آغلا ر نفسینه

شـــــاه گدا مــــونتظیردی بیر عــــــــــدالت حـــؤکــــمـــونه

کــــــاتیب آدیــــــــــن ثبت اولـــــوندو عــاصی لـــــر دفترینه

ای اوخــــونان دؤرد کــــــــیتابا مـــــــــوصطفی فـــریاده گل

 

یازار

قادرآللاهین قلمی عالمه فرمان یازار

آی گونشه هم فلکه بیر عجایب دؤوران یازار

لا شریکدی قدرتی ایله یارادیبدی هر نه وار

گؤز گؤرمه ین بیر خانه ده بوش سودان اینسان یازار

 

انا اعطینا سوره سی شاد ائتدی پیغمبری

یوز ییرمی دؤرد مین ایچینده دوغرولوغون سروری

دیلیم اوخور سینه م یازار من نئلیرم دفتری

قضا قدر اؤز الینده ایسترسه هر آن یازار

 

لافتی الا علی   حیدردی شاهیم منیم

آزمارام یولدان کیناره دوغرودور راهیم منیم

اگر کی من تقصیر کارام چوخدور گوناهیم منیم

لوطف ائیله سه دفترینده بیر عفو رحمان یازار

 

الست گونو بلا دئییب جام ایمان ایچمیشم

بئش عالمی طی ائتمیشم آلتی ارکان سئچمیشم

دده کاتیب یار یولوندا بیللاه جاندان کئچمیشم

عاشیق معشوقون یولوندا جانینی قوربان یازار

   حی صنم

جنون اولدوم سن دیلبرین یـــولـــــوندا

                                            اوزو گــــونش قاره قاشـــلار خـــی صنم

مجنون کــــــیمی دولانیرام داغـــــلاری

                                            مست اولموشام ها چــاغیرام هی صنم

حوسنون منی عشقه سالدی دریندن

                                            چــــــوخ ارنـــــلر پایین آلــــدی درینــــــدن

من قــولـونام، قولـــــون قــووما دریندن

                                            ال مـــــنیمـــدی اتــک ســنــین، ای صنم

 

من عاشـــقم عشـــق اودونــا مایلم

                                            آزغــین ســئل تک چـــؤلدن چؤله یاییلام

سن ســرور سن من بیر گدا سایلم

                                             یــوخســولونان وارلی اولــملز جی صنم

دیلــــــین آب حـیـات درده چــاره دی

                                             کــــیپریگــین اوخ ووروب بــاغریم یاره دی

من کــاتیبام مــنیم دونــوم قاره دی

                                              آل اوسـتوندن سن یاشــیلی گئی صنم

 

دده کاتیبین وفات تاریخینه

           دده کاتیبین وفات تاریخینه

 

ای وطــن تورپــاغی،‌ آمـــــانات ســـاخلا             

بیز سنه تاپشــیردیق دده کاتیبــی

اؤزقوینــــوناباســیب چوخ راحات سـاخلا          

وطــنه تاپشــیردیق دده کــــاتیبـی

 

قـــــــورآن اللـــرده یـــدی اوزلــر آللاهــــا          

سینه لر دولمــوشدو کـدره، آهـــــا

امدادیـــــنا چــــــــاتار حضرت طــــــاهـــا            

یاسینه تاپشـیردیق دده کـاتیبـــی

 

گـــلن چاغـــیریردی بــیر تک آللاهــــــی              

سسله ییردی محمدرسول اللهی

باغیشـــلانار هاچان اولســـا گــــوناهی              

آمینـــــه تاپشیردیق دده کــاتیبـی

 

وفـــــاتـین ائشــــیدن اورکـــدن یانـــــیب               

سؤزلرین ائشیدن اؤیودور سانیـــب

آفــــرین-مرحـــــبا سســـــی قووزانـــیب              

تحسینه تاپشیردیق دده کــاتیـبـی

 

ایکی گــــون کئچمیشدی بایرام آییندان            

بـیر ائــل محروم اولدو دده پایینـدان

سکسن یئدینجی ایل گونش ساییندان               

حـققینه تاپشیردیق دده کــــاتیبی

                                                                          

 بهرام اسدی(اورمو شاعیری)

 قولونجو2/12/87

جلوگیری از برگزاری بزرگداشت "دده کاتیب"  در روز زبان مادری

جلوگیری از برگزاری مراسم بزرگداشت "دده کاتیب"

در روز زبان مادری

    1 اسفند 90                                                                                         

حکومت ایران و عوامل سیاسی و اجتماعی وابسته به آن ، از برگزاری مراسم بزرگداشت عالم و شاعر ملی  بزرگ آذربایجان که همزمان با دوم اسفند-روز جهانی زبان مادری- بود ، ممانعت کردند.

بنا بر اخبار دریافتی از اورمیه و قولونجو ، مقامات سیاسی و اطلاعاتی آذربایجان غربی(وابسته به جمهوری اسلامی) ، بار دیگر ، برگزاری مراسمی در جهت نکوداشت و بزرگداشت عالم و شاعر بزرگ آذربایجان "قولونجولو دده کاتیب " را که در دوم اسفند سال 87 و همزمان با روز زبان مادری  دار فانی را وداع گفتند ، جلوگیری کرده و هرگونه فعلیت و تبلیغ مربوط به این موضوع ، مورد تهدید قرار گرفته است.

سال قبل(89) نیز ، زمانیکه که خانواده شاعر ، اهالی قولونجو و فعالین حرکت ملی آذربایجان با پخش اعلامیه هایی در سطح اورمیه و اطراف ، خبر از برگزاری مراسم در دوم اسفند و در مسجد قولونجی را داده بودند ، و مردم آذربایجان از شهرهای مختلف آذربایجان به صورت پرشور حاضر شده بودند ، این مراسم با حضور نیروهای انتظامی و لباس شخصی ها در قصبه قولونجو لغو گردیده و مردم حاضر بصورت نمادین بر سر مزار ایشان حضور یافته و در منزل و کوچه منتهی به خانه ایشان گرد آمدند.

روز دوم اسفند ، مصادف است با روز زبان مادری (دونیا آنا دیلی گونو) و در سالهای اخیر از طرف مردم و فعالین حرکت ملی آذربایجان بعنوان روز اعتراضی بر علیه حکومت ایران و سیاست های فاشیستی آن شهرت یافته است ، لذا همزمانی وفات مدافع بزرگ زبان و فرهنگ ترک ، حاج عبدالرحمان طیار قولونجی متخلص به " دده کاتیب" با این روز ، به حساسیت این موضوع در بین آذربایجانیان افزوده است.

لازم به ذکر است که دده کاتیب ، شاعر ملی معاصر جهان تورک ، که محبوبیت خاصی در بین اقشار مختلف مردم آذربایجان بخصوص آذربایجان غربی و اورمیه دارد ، در دوم اسفند 1387 و همزمان با روز جهانی زبان مادری (که از طرف مردم آذربایجان گرامی داشته می شود) در سن 84 سالگی دار فانی را وداع گفته و در قصبه خود، قولونجو دفن گردیدند .  بیش از 35000 بیت شعر یادگار مانده از ایشان ، از نمونه های کم نظیر ادبیات تورک و البته آذربایجان می باشد که روح تازه و دوباره ای به شعر و فرهنگ آذربایجان و شعر هجایی و ادبیات آشیق (عاشق) بخشیدند. وی بخصوص به دلیل اشعار ملی-مذهبی و انتقادی ، در بین تورک های آذربایجان غربی و مناطقی از ترکیه، از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار بود .

منبع : Arat quluncu آرات قولونجو

QULUNCULU DEDE KATİB